Bia³ystok. Rozpocz±³ siê plebiscyt "Na ratunek starym domom". Bia³ostoczanie bêd± mogli siê wypowiedzieæ, który z 8 wybranych do g³osowania zabytkowych budynków najbardziej chc± ocaliæ. G³osowanie potrwa do koñca listopada. Jego wyniki - w postaci listy rankingowej - przekazane zostan± w³adzom miasta.
80 lat temu hitlerowcy rozpoczêli akcjê systematycznego mordowania ¯ydów z Generalnego Gubernatorstwa i Okrêgu Bia³ostockiego. Akcja ostatecznej eksterminacji otrzyma³a kryptonim "Aktion Reinhardt (Einsatz Reinhardt)". W 80. rocznicê akcji w ¶rodê (28 wrze¶nia) w Bia³ymstoku obchodzony bêdzie Dzieñ Pamiêci o Zag³adzie ¯ydów. W programie: koncert, wystawa, promocja albumu.
Pod zwa³ami kurzu, w¶ród ¶mieci, na nieu¿ytkowanym strychu dawnej synagogi Cytronów odkryto pami±tki po bia³ostockich ¯ydach. To zniszczone druki, ksi±¿ki, przedmioty. Ale te¿ maleñkie dzieciêce ubranka.
Bia³ystok. Uroczysto¶ci zwi±zane z 83. rocznic± agresji sowieckiej na Polskê i Dniem Sybiraka rozpoczê³y siê w sobotê (17 wrze¶nia) pod Pomnikiem Katyñskim. Co jeszcze zaplanowano w mie¶cie?
By³y ju¿ fragmenty kafla i monety. A teraz spod bruku dziedziñca pa³acu Branickich wy³oni³ siê... obiekt z czasów pierwszych w³a¶cicieli Bia³egostoku. Datowany jest na XV-XVI wiek!
Urzêdnicy z bia³ostockiego magistratu przypominaj±: 1 i 17 wrze¶nia 1939 roku to daty wyznaczaj±ce pocz±tek XX-wiecznej gehenny Polaków. 83 lata temu dwa zbrodnicze totalitaryzmy - niemiecki i sowiecki - na dobre rozpoczê³y swoj± ekspansjê, zmierzaj±c ostatecznie do zagarniêcia ca³ego ¶wiata. Polska sta³a siê pierwsz± ofiar± ich planów. 17 wrze¶nia obchodzony jest tak¿e Dzieñ Sybiraka. Bia³ystok upamiêtni te tragiczne wydarzenia.
W czwartek (1 wrze¶nia) tak¿e bia³ostoczanie i bia³ostoczanki upamiêtniaj± 83. rocznicê niemieckiej napa¶ci na Polskê, która da³a pocz±tek II wojnie ¶wiatowej. W³adze miasta wraz z mieszkañcami z tej okazji z³o¿± kwiaty pod pomnikiem Obroñców Bia³egostoku na Wysokim Stoczku (godz. 10).
Rowerowy Peleton Pamiêci, organizowany od kilku lat przez Muzeum Pamiêci Sybiru, po raz pierwszy bêdzie mia³ charakter miêdzynarodowy. W czasie tego wydarzenia upamiêtnione zostan± ofiary represji ze wszystkich obszarów Europy ¦rodkowo-Wschodniej dotkniêtych postanowieniami paktu Ribbentrop-Mo³otow. Peleton wystartuje 27 sierpnia o godz. 17.
Jeszcze kilkana¶cie dni temu nikt nie spodziewa³ siê a¿ takich odkryæ. Tymczasem w ci±gu tygodnia cz³onkowie Fundacji Odnowy Cmentarza na górce przy cmentarzu ¿ydowskim na Wschodniej w Bia³ymstoku odnale¼li ponad 120 macew z lat 1809-51. Inskrypcje wskazuj±, ¿e s± starsze od tej nekropolii o kilkadziesi±t lat, pochodz± wiêc z zupe³nie innego cmentarza, najpewniej rabinackiego przy ul. Kalinowskiego. I tam za jaki¶ czas wróc±. W kopcu miêdzy macewami w ostatnim tygodniu znaleziono te¿ ludzkie szcz±tki, które we wtorek (23 sierpnia) pochowano podczas skromnej uroczysto¶ci.
Dok³adnie 102 lata temu w Bia³ymstoku uda³o siê pokonaæ resztki armii bolszewickiej. Najwiêksza bitwa w dziejach miasta, stoczona 22 sierpnia 1920 roku, nazywana jest ostatnim akordem Bitwy Warszawskiej, odwracaj±cej losy wojny polsko-bolszewickiej. W poniedzia³ek (22 sierpnia) w rocznicê Bitwy Bia³ostockiej mieszkañcy Bia³egostoku i samorz±dowcy oddali ho³d poleg³ym.
W niedzielê (21 sierpnia), w przededniu rocznicy wydarzeñ, które do historii przesz³y pod mianem Bitwy o Bia³ystok, warto odwiedziæ Muzeum Wojska w Bia³ymstoku. Miasto z kolei zaprasza wszyskich bia³ostoczan do wspólnych obchodów w miejscach pamiêci.
Obok ogrodzenia ¿ydowskiego cmentarza na bia³ostockiej Bagnówce cz³onkowie Fundacji Odnowy Cmentarza odnale¼li w ziemi kilkadziesi±t macew z pocz±tku XIX w. To historyczne odkrycie: najstarsza macewa pochodzi z 1820 r., jest wiêc starsza od cmentarza ¿ydowskiego powsta³ego tu dopiero ok. 1890 r. Sk±d wiêc pochodz± nagrobki? Najpewniej z cmentarza rabinackiego, na którego terenie rozci±ga siê dzi¶ park przy Kalinowskiego.
Mieszkañcy i mieszkanki Bia³egostoku we wtorek (16 sierpnia) uczcz± 79. rocznicê wybuchu powstania w getcie bia³ostockim. W miejscach pamiêci o ¿ydowskich obywatelach i obywatelkach podlaskiej stolicy zostan± z³o¿one kwiaty. Zaplanowane zosta³y tak¿e kulturalne wydarzenia towarzysz±ce obchodom - spotkania, wystawy, spacer historyczny i koncert.
Historia Bia³egostoku. Po covidowej przerwie na kirkut przy ulicy Wschodniej wrócili wolontariusze porz±dkuj±cy zabytkow± nekropoliê.
W chwili, gdy urbani¶ci zastanawiaj± siê, czy w s±siedztwo zabytkowych domów przy Grunwaldzkiej 20 i 22 wpu¶ciæ wie¿owiec, pojawia siê inny pomys³ na zagospodarowanie tego kwarta³u.
Wielojêzykowy barwny kola¿ muzyczny w sobotê (30 lipca) us³yszeæ mo¿na bêdzie w ogrodzie Muzeum Rze¼by Alfonsa Karnego przy ¦wiêtojañskiej 17. Pie¶ni wielokulturowej przesz³o¶ci Podlasia, gdy miesza³y siê tu najrozmaitsze jêzyki, za¶piewa Alicja Grabowska. Pocz±tek koncertu - godz. 18.30, wstêp - 4 z³.
To kolejny bia³ostocki przystanek z histori±. Tym razem pasa¿erowie czekaj±cy na autobus przy centrum "Atrium Bia³a" mog± dowiedzieæ siê czego¶ o historii tego miejsca.
Ci, co zostaj± na letnie weekendy w mie¶cie, maj± gorzej? Niekoniecznie. Mog± odkrywaæ nieznane im ¶wiaty, zanurzaæ siê w bia³ostock± przesz³o¶æ, eksplorowaæ osobliwe miejskie kwarta³y, ogl±daæ je z pok³adu zabytkowego je¿d¿±cego eksponatu, bramy, dachu. Czemu by tak nie zostaæ turyst± we w³asnym mie¶cie?
Grupa studentów bia³ostockiej architektury zaczê³a pomiary zabytkowego domu przy ulicy Grunwaldzkiej 20.
W ka¿d± niedzielê od 10 lipca do 28 sierpnia o godz. 10 przewodnicy PTTK we wspó³pracy z miastem Bia³ystok proponuj± inn± trasê, szlak lub ¶cie¿kê tematyczn±. A wszystko pod has³em "Bia³ystok wielow±tkowy". Pod kierunkiem pasjonatów mo¿na siê przej¶æ m.in. szlakiem fabrykantów, szlakiem architektury PRL, szlakiem dziedzictwa ¿ydowskiego, szlakiem rodu Branickich czy szlakiem murali.
Stereoskopia jest technik± obrazowania, oddaj±c± wra¿enie widzenia zwyk³ych zdjêæ jako trójwymiarowe. A kiedy w taki sposób zaprezentowane s± fotografie archiwalne, wra¿enie jest niesamowite.
W swoich spektaklach promowali ju¿ m.in. twórczo¶æ Witkacego. A teraz wyprawiaj± urodziny jednemu z najbardziej zas³u¿onych twórców ¶wietno¶ci Bia³egostoku w XVII w. - Janowi Klemensowi Branickiemu. Grupa Spider Demon Massacre zaprasza w pi±tek (1 lipca) o 16 na spektakl "Hetmañski bal".
Bia³ystok. Do opuszczonej kamienicy przy S³onimskiej 15 wróci ¿ycie. W oknach pojawi± siê postacie dawnych bia³ostoczan, bêdziemy mogli dostrzec nawet ich gesty, balkony ozdobi± pelargonie. Wszystko za spraw± instalacji przygotowanej w ramach projektu "Na ratunek starym domom" przez artystkê wizualn± Ewê Chacianowsk±.
81 lat temu, 27 czerwca 1941 r. rozpoczê³a siê zag³ada bia³ostockich ¯ydów. Tego dnia niemieccy okupanci spalili Wielk± Synagogê wraz z setkami uwiêzionych w niej ludzi. Bia³ystok uczci³ tê tragiczn± rocznicê - ho³d ofiarom z³o¿y³ prezydent Bia³egostoku Tadeusz Truskolaski. Miasto zaprosi³o tak¿e mieszkañców na wydarzenia oko³orocznicowe.
W poniedzia³ek (27 czerwca) mija 81. rocznica od dnia, kiedy rozpoczê³a siê zag³ada bia³ostockich ¯ydów. Hitlerowcy spalili w tym dniu Wielk± Synagogê wraz z setkami uwiêzionych w niej ludzi. W³adze Bia³egostoku uczcz± tê rocznicê oddzielnie, a wojewoda podlaski z PiS z reprezentantami IPN oddzielnie.
We wtorek (21 czerwca) zebra³a siê powo³ana przez prezydenta Bia³egostoku Rada Muzeum Pamiêci Sybiru. Podczas pierwszego posiedzenia na przewodnicz±cego rady cz³onkowie wybrali historyka - profesora Albina G³owackiego.
Murowany dom przy Poleskiej 81 wreszcie bêdzie objêty ochron±. Wojewódzka konserwator zabytków w³±czy go do ewidencji zabytków.
Trzecia z imprez przygotowanych w ramach projektu "Na ratunek starym domom" to wielokulturowy piknik kulinarny, który odbêdzie siê w najbli¿sz± sobotê (25 czerwca) przy kamienicy na M³ynowej 2.
Podbia³ostocka Grabówka to wedle historyków miejsce najwiêkszej na Bia³ostocczy¼nie zbrodni hitlerowskiej - rozstrzelano tu oko³o 16 tys. osób. Ju¿ po wojnie wiê¼niów w Grabówce mordowa³a te¿ komunistyczna bezpieka. W niedzielê (19 czerwca) bia³ostoczanie uczcz± ofiary tych zbrodni.
Po barokowej rezydencji p³ynê³y kaskady kwiatów, p±ków i pn±czy, a w ogrodach rozbrzmiewa³y barokowe d¼wiêki. Pa³ac Branickich sta³ siê centrum sztuki - jak w z³otym okresie miasta rz±dzonym przez hetmanostwo Branickich. I bêdzie nim przez ca³y weekend. W pi±tkowy wieczór (17 czerwca) po raz pi±ty w Bia³ymstoku zacz±³ siê Festiwal Barokowe Ogrody Sztuki.
Ju¿ w pi±tek rozpoczyna siê V Festiwal Barokowe Ogrody Sztuki. Organizatorzy z Domu Kultury "¦ródmie¶cie" przenios± nas do z³otego okresu w dziejach Bia³egostoku.
We wtorek (14 czerwca) w Instytucie Polskim w Berlinie otwarta zosta³a wystawa "Wy¶niona historia kina na Podlasiu" kolektywu Kaufman Bros & Sistas. Ekspozycja towarzyszy Festiwalowi FilmPolska.
Pierwsza w tym sezonie, sobotnia przeja¿d¿ka kultowym "ogórkiem" szlakiem bia³ostockich atrakcji turystycznych odbêdzie siê w najbli¿sz± sobotê. Trochê m³odszy zabytkowy autobus - "kwadrat" - zacznie kursowaæ po mie¶cie za trzy tygodnie.
- Nie, jeszcze nie koñczcie, grajcie - nios³o siê przy Nowowarszawskiej w Bia³ymstoku w sobotni wieczór. Przy opuszczonym dworze Herbstów Stowarzyszenie Widok zorganizowa³o potañcówkê.
Kolejne "Sekrety Bia³egostoku" odkrywa przed nami Andrzej Lechowski. Historyk, prawdziwy cz³owiek instytucja, który nie ma sobie równych w gawêdzeniu o Bia³ymstoku.
Sobotni czerwcowy wieczór, rok 2022... a Bia³ystok nagle jakby cofn±³ siê w czasie. Na fasadzie starej kamienicy przesuwa³y siê kadry z miasta sprzed 80 lat, spacerowali bia³ostoczanie z lat 30., nikt nie mia³ jeszcze pojêcia, ¿e za kilka lat ten spokój zmieni siê w koszmar wojny.
W sobotê (4 czerwca) o godz. 21.30 stara zaniedbana kamienica przy ul. Sobieskiego 22 zamieni siê w plenerowe "kino". Na fasadzie budynku (od strony podwórka) bêdzie mo¿na zobaczyæ Bia³ystok sprzed prawie stu lat zachowany na zdjêciach Boles³awa Augustisa.
Dwaj pi³karze przedwojennej Jagiellonii i jednocze¶nie ¿o³nierze 42. Pu³ku Piechoty - Julian Buchcik i Antoni Komendo-Borowski - od niedzieli (29 maja) symbolicznie strzeg± stadionu miejskiego w Bia³ymstoku. Te dwie legendarne postaci klubu Jagiellonia z lat 30. tworz± pomnik ¿o³nierzy 42. Pu³ku Piechoty, który ods³oniêty zosta³ zaraz za bram± wej¶ciow± na stadion od ul. S³onecznej. Pieni±dze zebrali kibice.
Specjalnie uszyte stroje, specjalnie uszyte trzewiki, ba, nawet pi³ka uszyta od podstaw wedle przedwojennych zasad. Prawdziwi pasjonaci historii i pi³ki, odtwarzaj±cy przedwojenne kluby sportowe, zagrali w Bia³ymstoku mecz w rozgrywkach Retro Ligi. Na boisku spotka³y siê dwie przedwojenne dru¿yny: WKS 42. Pu³ku Piechoty i WKS Grodno. Zremisowa³y.
A gdyby tak bia³ostocki 42. Pu³k Piechoty przeniós³ siê w czasie? Na wystawie plenerowej obok stadionu miejskiego (czynnej od soboty, 28 maja) wszystko jest mo¿liwe. Strzelec z przedwojennego s³ynnego pu³ku siada na ³awce rezerwistów, odwiedza szatniê pi³karzy, staje na murawie. Niczym duch przesz³o¶ci, protoplasta Jagiellonii, wêdruje po miejscu zbudowanym niemal sto lat pó¼niej.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)