Wygl±da niepozornie, a po latach nawet zabawnie, lekcewa¿yæ go jednak nie mo¿na. Ów pojazd, dzi¶ postrzegany jako retro, swego czasu by³ pojazdem wielozadaniowym i pe³ni³ rozmaite funkcje. A teraz powiêkszy³ zbiory Muzeum Wojska w Bia³ymstoku. Samochód rozpoznania technicznego UAZ 452 do bia³ostockiego muzeum zosta³ nieodp³atnie przekazany przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
Wiekowy, ceglany budynek pamiêta XIX wiek i czasy fabrykantów Moesów. W miêdzywojniu powsta³a w nim kuchnia szpitala psychiatrycznego. Dzi¶ ma czekaæ ma na lepsze czasy. Pomys³u na jego zagospodarowanie na razie nie ma.
Przepiêkna XVI-wieczna ikona Chrystusa trafi³a do Muzeum Ikon w Supra¶lu. To zabytek wysokiej klasy. - Mimo ró¿norodno¶ci naszych zbiorów takiego wizerunku wcze¶niej w kolekcji nie mieli¶my - mówi Aneta Jurgilewicz-Stêpieñ, kustoszka supraskiego muzeum. Cenny nabytek ma bardzo ciekaw± historiê - przez jaki¶ czas by³ ukryty pod innym wizerunkiem Chrystusa - z XX wieku. W sobotê i niedzielê (16-17 grudnia) o godz. 15 mo¿na go zobaczyæ w supraskiej placówce.
Czy Stefania Pop³awska, bior±c udzia³ w ró¿nych konkursach muzealnych kilkadziesi±t lat temu, wyobra¿a³a sobie, ¿e to jej dom stanie siê kiedy¶ eksponatem muzealnym? Zapewne nie. Ale tak w³a¶nie bêdzie - przepiêknie zdobiona cha³upa z Plutycz (gm. Bielsk Podlaski) to najnowszy nabytek Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej.
Takie odkrycie to wielka rzadko¶æ, tym wiêksza rado¶æ i ekscytacja nie tylko w ¶wiecie historii sztuki. Du¿e fragmenty bezcennego ikonostasu z XVII wieku historycy odnale¼li na strychu cerkwi ¶w. Jana Teologa w Nowoberezowie w gm. Hajnówka. I s± pewni: to najstarszy znany ikonostas na Podlasiu. Odkrycie jest wyj±tkowe, jako ¿e niemal wszystkie obiekty tego rodzaju z XVII i XVIII w. w zaborze rosyjskim zosta³y zniszczone w XIX i XX wieku.
Którego¶ dnia Izabela Branicka jedn± z ksi±g z pa³acowej bia³ostockiej biblioteki opatruje w³asnorêcznym podpisem. Piêæ lat po ¶mierci w³a¶cicielki na kolejnej stronie pewien szlachcic zapisuje tajemnicz± notatkê o hetmanowej i swoim ojcu. Jest 20 grudnia 1812 roku.
W czasie okupacji sowieckiej wyniós³ go z bia³ostockiej szko³y weteran wojny polsko-bolszewickiej Józef Musia³. Pracowa³ wówczas w szkole jako wo¼ny i du¿o ryzykowa³, ukrywaj±c przed sowietami i cenn± pami±tkê, i swoj± przesz³o¶æ. Dzi¶ unikalny eksponat z przedwojennego Bia³egostoku to Zabytek Miesi±ca Muzeum Podlaskiego.
Cztery tysi±ce lat temu kto¶ je wstawia³ w palenisko, mo¶ci³ w piaszczystej wydmie. 60 lat temu kto¶ odnalaz³ na dnie rzeki niedaleko Rajgrodu. A dzi¶ podziwiaæ mo¿emy my - na specjalnej wystawie jednego eksponatu. Neolityczne naczynie ostrodenne z drugiej po³owy III tys. p.n.e. to dzi¶ jedyny tego typu zabytek zachowany w polskich zbiorach muzealnych. Muzeum Podlaskie pokazuje je w lipcu jako Zabytek Miesi±ca.
W Podlaskiem trwa Rok Kodeksu Supraskiego, jednego z najstarszych i najcenniejszych na ¶wiecie zabytków pi¶miennictwa cyrylickiego oraz jêzyka starocerkiewnos³owiañskiego, wpisanego na listê "Pamiêci ¶wiata" UNESCO. W jego ramach zaplanowano t³umaczenie Kodeksu na jêzyk polski, ustawienie pami±tkowych rze¼b nawi±zuj±cych do niego czy publikacjê przybli¿aj±c± dzieciom jego historiê i warto¶æ.
Krótki odcinek ulicy, a jak potrafi zaskoczyæ. W Tykocinie podczas prac wykopaliskowych archeolodzy z Muzeum Podlaskiego odkryli nie tylko zasypan± kaflami XV-wieczn± piwniczkê i fragmenty ¶redniowiecznych garnków, ale te¿ pozosta³o¶ci po koczowniczych ludach z epoki kamienia. Badaczom uda³o siê dotrzeæ do dna Tykocina, czyli warstwy gruntu sprzed powstania miasta.
Przepiêknie kaligrafowany, licz±cy ju¿ ponad 200 lat dokument, mówi o przywilejach pewnej podlaskiej rodziny szlacheckiej, której protopla¶ci mieli przybyæ do Polski z Anglii w XV w. Na co dzieñ spoczywa w archiwach, ale teraz, w ramach cyklu "Zabytek Miesi±ca" mo¿na go podziwiaæ w bia³ostockim ratuszu. To wyj±tkowy eksponat: wypis z ksi±g szlacheckich guberni litewsko-wileñskiej dotycz±cy rodziny Dziekoñskich z 1820 roku.
Prawie 130 lat temu by³y uczeñ chederu w Tykocinie Józef Moj¿esz Gabowicz rze¼bi popiersie swego mecenasa Hipolita Wawelberga. S³ynny finansista sponsoruje arty¶cie wyjazd do Pary¿a, gdzie ten móg³ uczyæ siê u samego Rodina. Dzi¶ popiersie Wawelberga, wyrze¼bione w 1896 roku w Petersburgu, znajduje siê w Muzeum w Tykocinie i w kwietniu zosta³o Zabytkiem Miesi±ca. A ¿ycie Gabowicza to materia³ na film.
Faluj±ce w³osy sp³ywaj± na kark, z ramienia zsuwa siê drapowany p³aszcz, na ustach b³±ka siê u¶miech, spojrzenie wêdruje gdzie¶ w dal. Patrzy tak ju¿ ponad 130 lat. Oto Flora, rzymska bogini kwiatów i wiosny. Marmurowa rze¼ba to Zabytek Miesi±ca, który ogl±daæ mo¿na w marcu w Muzeum Podlaskim. Jak znalaz³ w miesi±cu, w którym wreszcie czas na wiosnê.
Blisko tysi±c lat temu nosi³a go jaka¶ elegantka. Kilkadziesi±t lat temu na cmentarzysku w pobli¿u jednej z podlaskich wsi wykopa³ go jeden z mieszkañców. A w styczniu 2023 wczesno¶redniowieczny srebrny naszyjnik ogl±daæ mo¿na jako Zabytek Miesi±ca na indywidualnej wystawie w Muzeum Podlaskim.
Niby nic nadzwyczajnego - zielonkawy talerz. Ale gdy u¶wiadomimy sobie, ¿e to talerz prawie stuletni, zobaczymy jak misterne jest jego szkliwienie, jak za³amuje ¶wiat³o - szybko staje siê jasne: to nie jest zwyk³y talerz. Cacko z prasowanego szk³a, które przed wojn± wyjecha³o w ¶wiat z Grodzieñszczyzny, to Zabytek Miesi±ca pokazywany w Muzeum Podlaskim.
By³ w op³akanym stanie, z wieloma ubytkami. A teraz wygl±da jak nowy. I jakby zrywa³ siê do lotu. Zbudowany przed blisko 70 laty samolot my¶liwsko-rozpoznawczy LIM-5R trafi³ do Parku Militarnego - plenerowego oddzia³u Muzeum Wojska w Bia³ymstoku. Oryginalny odrzutowiec - zabytek polskiej techniki militarnej - odnowi³a Politechnika Bia³ostocka.
O takim znalezisku marzy chyba ka¿dy pasjonat historii. A gdy jeszcze jest nim pracownik Muzeum Wojska, który odnajduje bezcenny wojskowy artefakt datowany na X wiek? Taka niezwyk³a historia przydarzy³a siê w³a¶nie Szczepanowi Skibickiemu, który wczesno¶redniowieczny miecz, najprawdopodobniej w typie broni wikingów, odnalaz³ podczas urlopu. - Fantastyczne znalezisko - komentuje Robert Sadowski, dyrektor Muzeum Wojska w Bia³ymstoku. - Takie cuda w naszym muzeum zdarzaj± siê raz na 40 lat.
Przy froncie X Liceum Ogólnokszta³c±cego przy ulicy Sto³ecznej stanê³y rusztowania. Krz±taj± siê na nich ju¿ ekipy od dociepleñ. Pytanie - co ze sgraffitami, które zdobi± front?
Zdaniem jednych to kapliczka. Zdaniem innych - XVIII-wieczny s³up graniczny. Nie zmienia to faktu, ¿e zabytek potrzebuje konserwacji. Na jego stan uwagê zwracaj± internauci. Problem zna konserwatorka.
By³a wa¿n± czê¶ci± ¿ycia kolejarzy. Teraz zosta³a objêta ochron±. Mowa o ³a¼ni z 1907 roku, bêd±cej czê¶ci± dawnego osiedla kolejarskiego w Czeremsze.
To wyj±tkowy obiekt. Choæ powsta³ na pó³nocy naszego województwa, w krainie pe³nej jezior, utrzymany jest w stylistyce charakterystycznej dla Podhala.
W przysz³ym roku dokumentacja. A pó¼niej modernizacja. To bêdzie kolejna kamienica wzniesiona w duchu tzw. "bia³ostockiej szko³y muratorskiej", która przejdzie kapitalny remont.
O Beacie z tej w³a¶nie restauracji ¶piewa³ ju¿ Janusz Laskowski. Teraz o "Albatrosie" mo¿na mówiæ równie¿ w kontek¶cie podlaskich zabytków. Ochron± objêty zosta³ neon kultowej augustowskiej restauracji.
Fasadê dawnego domu Trêbickiego przy ulicy Warszawskiej przes³aniaj± ju¿ rusztowania. Uniwersytet w Bia³ymstoku w³a¶nie zacz±³ remont tego wspania³ego zabytku.
Komu marz± siê wiejskie klimaty? Kto pamiêta domy dziadków? Zobaczcie, jak wygl±daj± najlepiej zachowane drewniane zabytki na Podlasiu. W takich zabytkowych domach czêsto jeszcze têtni ¿ycie. Konkurs na Najlepiej Zachowany Zabytek Wiejskiego Budownictwa Drewnianego w województwie podlaskim 2014, organizowa³o Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Wybór by³ trudny. Nagroda I by³a jedna, ale ju¿ 3 obiekty otrzyma³y II nagrodê, a 5 - III, 11 zosta³o wyró¿nionych.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)