Reakcje zwyk³ych mieszkañców Sokó³ ka¿± wierzyæ, ¿e chorobê antysemityzmu mo¿na pokonaæ, ¿e pamiêæ o ¿ydowskich s±siadach naszych dziadków wróci do publicznej przestrzeni tego miasteczka, ¿e wróci przyzwoito¶æ.
- Zanim zabra³am siê za los swojej rodziny, je¼dzi³am po Bia³ostocczy¼nie. Wszêdzie s³ysza³am podobne opowie¶ci. I ¿al, ¿e nie mog± zostaæ opowiedziane, ¿e oprawcy traktowani s± jak bohaterowie, a ofiary nazywa siê zdrajcami - mówi Aneta Prymaka-Oniszk, autorka ksi±¿ki "Kamienie musia³y polecieæ".
Nic to, ¿e zamek ju¿ by³ odbity, grunt to odbiæ go jeszcze raz. Po godzinie wszystko by³o jasne - Szwedów pokonano. W Tykocinie czas cofn±³ siê do 1657 r., a widzowie zobaczyli jedyn± w kraju zimow± inscenizacjê historyczn±, przypominaj±c± czasy potopu szwedzkiego.
Zbiory Muzeum Pamiêci Sybiru licz± ju¿ 9759 obiektów. Rekordowa liczba przedmiotów trafi³a do placówki w 2023 roku.
Wiekowy, ceglany budynek pamiêta XIX wiek i czasy fabrykantów Moesów. W miêdzywojniu powsta³a w nim kuchnia szpitala psychiatrycznego. Dzi¶ ma czekaæ ma na lepsze czasy. Pomys³u na jego zagospodarowanie na razie nie ma.
Boles³aw Augustis urodzi³ siê 12 czerwca 1912 roku, w najja¶niejszym na Syberii miesi±cu, kiedy jest tam najwiêcej ¶wiat³a i najmniej chmur, oraz w najgorszy w historii najnowszej czas - przed dwiema wojnami ¶wiatowymi, wielk± tu³aczk± i bomb± atomow±.
Ma prawie sto lat, wygl±da do¶æ specyficznie, jak po³±czenie bryczki z wozem. Ale nie tylko szczególny wygl±d wp³ywa na jego unikatowo¶æ. To jedyny zachowany do naszych czasów egzemplarz tego pojazdu. Polski lekki wóz konno-samochodowy z adaptacj± ³odziow± trafi³ do Muzeum Wojska w Bia³ymstoku.
Pojechali ¶ladami bia³ostockiego fotografa Boles³awa Augustisa i Sybiraków a¿ do Nowej Zelandii, przywie¼li wiele wspania³ych historii i pami±tek. A we wtorek (12 grudnia) o tym, co uda³o siê im odkryæ na drugiej pó³kuli, opowiedz± w Muzeum Pamiêci Sybiru przy ul. Wêglowej 1. Pocz±tek spotkania - godz. 17, wstêp wolny.
"Obrona na wschodzie: zamki i arsena³y Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego w XVI - pocz±tku XVIII wieku" - to tytu³ wyk³adu, jaki na Wydziale Historii Uniwersytetu w Bia³ymstoku wyg³osi dr Mikola Volkau, laureat Nagrody im. Lwa Sapiehy i pracownik naukowy Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego w Wilnie.
G³ównym laureatem tegorocznej Nagrody Polin zosta³ Mariusz Soko³owski, zaanga¿owany w przywracanie pamiêci o ¯ydach Wasilkowa i Bia³egostoku. On, jak i inni finali¶ci i finalistki tego konkursu "niestrudzenie buduj± mosty, dr±¿±, poszukuj±, przywracaj± pamiêæ i szerz± ¶wiadomo¶æ, a ich postawy i dzia³ania przywracaj± wiarê w lepsze jutro".
Ponad milion z³otych otrzymali historycy z Uniwersytetu w Bia³ymstoku na przygotowanie syntezy "Nowoczesna historia ch³opów polskich". Projektem bêdzie kierowa³ prof. dr hab. Cezary Kuklo.
1 grudnia Muzeum Pamiêci Sybiru zaprezentuje pierwsz± od czasu otwarcia siedziby przy Wêglowej wystawê czasow± - "Tylko ból jest mój". Bêdzie to ekspozycja przygotowana przez kobiety - o kobietach. O tym, jak wygl±da³ ich Sybir i jak one go zapamiêta³y.
- Wci±¿ wielu zdaje siê nie pamiêtaæ, ¿e polityka oparta na wykluczeniu ogromnych grup obywateli, by scementowaæ w³asny obóz, jest polityk± samobójcz± - przemawia³ z okazji ¦wiêta Niepodleg³o¶ci zastêpca prezydenta Bia³egostoku Rafa³ Rudnicki. A metropolita bia³ostocki abp Józef Guzdek przestrzega³: - Instrukcje, jak os³abiæ Polskê, jak zniszczyæ od wewn±trz nasz naród, nadal s± pisane.
Nad zatopion± podlask± wsi± pochylali siê ju¿ historycy, fotografowie, dziennikarze. A teraz do jej mitu, choæ w kryminalnej wersji, siêgnêli filmowcy. W lecie i wczesn± jesieni± krêcili film w podlaskich plenerach, a w ¶rodê (8 listopada) o 18.30 premierowo poka¿± "Tajemnicê £uki" w kinie Helios Alfa. Pokazy odbêd± siê te¿ 7-9 listopada.
Specjali¶ci z Politechniki Bia³ostockiej, pod okiem Piotra Karczewskiego z Muzeum Wojska w Bia³ymstoku, przywrócili oryginalny stan sowieckiego samochodu pancernego FAI-M. To kolejny przyk³ad wspó³pracy najwiêkszej uczelni technicznej w pó³nocno-wschodniej Polsce z muzealnikami z regionu.
Takie odkrycie to wielka rzadko¶æ, tym wiêksza rado¶æ i ekscytacja nie tylko w ¶wiecie historii sztuki. Du¿e fragmenty bezcennego ikonostasu z XVII wieku historycy odnale¼li na strychu cerkwi ¶w. Jana Teologa w Nowoberezowie w gm. Hajnówka. I s± pewni: to najstarszy znany ikonostas na Podlasiu. Odkrycie jest wyj±tkowe, jako ¿e niemal wszystkie obiekty tego rodzaju z XVII i XVIII w. w zaborze rosyjskim zosta³y zniszczone w XIX i XX wieku.
Niepublikowane dot±d archiwalne fotografie ze wschodnich krañców RP mo¿na ogl±daæ na stronie albom.pl. Odnalezione zosta³y w prywatnych domach w ma³ych podlaskich miejscowo¶ciach.
Zajrzeli do sztambuchów m³odych ludzi wywiezionych na Syberiê, przejrzeli setki zdjêæ i dokumentów. A to, co tam znale¼li, prze³o¿yli na ruch, muzykê, ¶wiat³o, emocje. Akademia Teatralna przygotowuje spektakl po¶wiêcony tragicznym losom dzieci poddawanych rusyfikacji i totalitarnej przemocy. Spektakl to wyzwanie, bo jak wszystko to pokazaæ bez s³ów? Pokazy w plenerze Muzeum Pamiêci Sybiru - 16 i 17 wrze¶nia. Ju¿ mo¿na odbieraæ wej¶ciówki.
W pierwszych dniach zdjêciowych do filmu "Raport Pileckiego" uczestniczyli cz³onkowie Szwadronu Kawalerii im. 10. Pu³ku U³anów Litewskich z Bia³egostoku. O tym, jak pracowa³o siê im na planie filmowym, opowiedz± przed pokazem specjalnym filmu we wtorek (5 wrze¶nia) o godz. 18.15 w kinie Helios.
Od lat portretuje celebrytów, ludzi kultury i sportu. Ale uwielbia te¿ stare kino. Efektem po³±czenia tych dwóch pasji Tomasza Brañskiego jest komiks "Nora Ney opowiada" - wydawnictwo po¶wiêcone pochodz±cej z Bia³ostocczyzny przedwojennej aktorce.
Prezydent Bia³egostoku zaprasza do wspólnego upamiêtnienia we wtorek (1 sierpnia) Narodowego Dnia Pamiêci Powstania Warszawskiego. W tym roku obchodzimy 79. rocznicê tego najwiêkszego powstañczego zrywu wolno¶ciowego II wojny ¶wiatowej. G³ówne obchody rozpoczn± siê o godz. 17 przy pomniku "¯o³nierzom Armii Krajowej".
Cztery tysi±ce lat temu kto¶ je wstawia³ w palenisko, mo¶ci³ w piaszczystej wydmie. 60 lat temu kto¶ odnalaz³ na dnie rzeki niedaleko Rajgrodu. A dzi¶ podziwiaæ mo¿emy my - na specjalnej wystawie jednego eksponatu. Neolityczne naczynie ostrodenne z drugiej po³owy III tys. p.n.e. to dzi¶ jedyny tego typu zabytek zachowany w polskich zbiorach muzealnych. Muzeum Podlaskie pokazuje je w lipcu jako Zabytek Miesi±ca.
- Skandal i barbarzyñstwo! - alarmuje baron PiS w Podlaskiem pose³ Jaros³aw Zieliñski. Nazywa "zbezczeszczeniem pamiêci ofiar ob³awy augustowskiej" fakt przeniesienia wieñców od prezydenta Dudy i premiera na ty³ pomnika ofiar Ob³awy Augustowskiej w Gibach po uroczysto¶ciach, jakie tu organizowa³ jako przewodnicz±cy Spo³ecznego Komitetu Organizacji ¦wi±t Pañstwowych i Rocznic Historycznych.
Kosi³em trawê, przyjechali, trawê rozrzucili, nazwali bandyt±. Zabrali ojca i mnie - mówi Marian Buæko. On wróci³, ojciec - nie. Tak jak i kilkaset innych osób zabranych w Ob³awie Augustowskiej w lipcu 1945 roku. Ci, którzy prze¿yli - rodziny ofiar i ¶wiadkowie - opowiadaj± o tamtych dniach przed kamer±. Piêæ krótkometra¿owych filmów - wspomnienie blisko 600 zaginionych bez ¶ladu osób i dramatu ich rodzin - ogl±daæ mo¿na w internecie.
Rektor Uniwersytetu w Bia³ymstoku podj±³ dzi¶ decyzjê o zawieszeniu w pe³nieniu funkcji dziekana Wydzia³u Historii i Stosunków Miêdzynarodowych - poinformowa³a w poniedzia³ek (10 lipca) rzeczniczka uczelni Katarzyna Dziedzik. Ten rok akademicki zakoñczy³ siê dla dziekana Tomasza Mojsika równie burzliwie, jak zacz±³.
W Podlaskiem trwa Rok Kodeksu Supraskiego, jednego z najstarszych i najcenniejszych na ¶wiecie zabytków pi¶miennictwa cyrylickiego oraz jêzyka starocerkiewnos³owiañskiego, wpisanego na listê "Pamiêci ¶wiata" UNESCO. W jego ramach zaplanowano t³umaczenie Kodeksu na jêzyk polski, ustawienie pami±tkowych rze¼b nawi±zuj±cych do niego czy publikacjê przybli¿aj±c± dzieciom jego historiê i warto¶æ.
"Pozna³am go na wagarach latem 1939. - Historia alternatywna opowiedziana komiksem" - to jeden z warsztatów tematycznych dla dzieci, jakie proponuj± w wakacje muzealni edukatorzy z Muzeum Pamiêci Sybiru. Zajêæ ma byæ sporo i to ciekawych - po placówce przy Wêglowej wêdrowaæ mo¿na bêdzie choæby w goglach VR. W wakacyjnej ofercie dla siebie znajd± te¿ co¶ doro¶li.
Daria Grinkeviciute w latach 40. jako kilkunastoletnia dziewczynka prze¿y³a koszmar - kilka deportacji do ³agrów, coraz dalej i dalej, a¿ za ko³o podbiegunowe. Swoje wspomnienia spisa³a w ksi±¿ce - "Litwini nad Morzem £aptiewów", która na Litwie ma status tak wa¿nej pozycji o do¶wiadczeniu sowieckich represji, jak "Inny ¶wiat" Gustawa Herlinga-Grudziñskiego w Polsce. W poniedzia³ek (19 czerwca) o 17 na spotkanie wokó³ ksi±¿ki zaprasza Muzeum Pamiêci Sybiru.
Dwa dni, prawie 40 otwartych wyk³adów, a wszystkie na temat kulturowych zwi±zków Syberii i Polski. W dniach 20-21 kwietnia do Muzeum Pamiêci Sybiru zjad± specjali¶ci ró¿nych dziedzin, którzy w±tkom sybirackim i syberyjskim przyjrz± siê na ró¿ne sposoby. Opowiedz± nie tylko historie konkretnych osób, które znalaz³y siê na Syberii - w tym polskich ¯ydów, ale przyjrz± siê te¿ m.in. zwi±zanej z Syberi± muzyce i literaturze.
Co na to w³a¶ciciele k±pielówek? Nie wiadomo. ¯o³nierze relaksuj±cy siê k±piel± pozowali w nich przed 80 laty z gór± i pojêcia wówczas nie mieli, ¿e w nastêpnym wieku ich szczegó³ami ubioru kto¶ inteligentny w ogóle siê zajmie. A jednak. Sztuczna inteligencja szaleje - na pla¿y, ulicy, w domu, na targu, w aptece. Zobaczcie zreszt± sami.
W kameralnych wnêtrzach kamienicy przy ul. Kiliñskiego 7 muzealnicy niemal codziennie zabieraj± ma³ych s³uchaczy na wyprawy w dalek± przesz³o¶æ. Ale teraz wybior± siê z nimi du¿o dalej - bo na wyjazdy po ciekawych miejscach w województwie. Muzeum Wojska organizuje jednodniowe bezp³atne wycieczki historyczne. Dla dzieci z regionu i Ukrainy.
W jednym z ko¶cio³ów obwodu grodzieñskiego na Bia³orusi w ramach antypolskich dzia³añ zamalowano fresk przedstawiaj±cy Bitwê Warszawsk± 1920 roku. Spotka³o siê to ju¿ z potêpieniem rzecznika polskiego MSZ.
Mia³ 45 lat, gdy od swej matki, Lusi, otrzyma³ list. 43 lata wcze¶niej Lusia wyrzuci³a go na stacji we Francji przez okno zamkniêtego poci±gu jad±cego do Auschwitz. - To by³ straszny szok, jak tsunami - powie o li¶cie po latach Eduard, który w poszukiwaniu wie¶ci o matce dotrze te¿ na ul. Kiliñskiego w Bia³ymstoku, gdzie sta³ kiedy¶ jej dom. Teraz historia Lusi i jej syna powróci w filmie dokumentalnym.
Choæ mowa o Podlasiu, to tak naprawdê historia globalna. Legendarne postaci z podlaskimi korzeniami, urodzone w ostatnim stuleciu, dzi¶ czêsto zapomniane - mia³y wp³yw na historiê polskiego i ¶wiatowego kina. A teraz w metaforyczny sposób wracaj± w unikatowym projekcie - na wystawie i w albumie "Wy¶niona historia kina na Podlasiu". Wernisa¿ - w czwartek (23 lutego) o 19 w warszawskiej Kinotece - Pa³acu Kultury i Nauki.
W nocy z 9 na 10 lutego 1940 r. rozpoczê³a siê pierwsza masowa deportacja Polaków na Sybir. I w³a¶nie w lutym od piêciu lat w Bia³ymstoku ho³d ofiarom sowieckich wywózek z lat 1940-41 oddaj± biegacze. 11 lutego odbêdzie siê 5. Bieg Pamiêci Sybiru, do tej pory na listach startowych znalaz³o siê ³±cznie ponad 1,2 tys. osób. Ci±gle mo¿na siê zapisywaæ.
Na ulicach panowa³a g³êboka ciemno¶æ. £atwo mo¿na by³o potkn±æ siê o le¿±ce cia³o. Ogl±danie tego wszystkiego wywo³ywa³o ból zarówno psychiczny, jak fizyczny, ból z³amanych serc i zdruzgotanych dusz. Wia³ lekki wiatr. Jego szum przypomina³ ludzkie zawodzenie.
Judel Rotsztejn - przed wojn± zna³ go ca³y Augustów. Fotografowa³ miasto i mieszkañców, dokumentowa³ uroczysto¶ci, robi³ zdjêcia dla magistratu i gazet. Sam Rotsztejn wojny niestety nie prze¿y³. Ale zachowa³a siê cz±stka jego archiwum i teraz, po latach, w ramach pewnego projektu - powraca. W pi±tek (20 stycznia) o godz. 19 w Ksi±¿nicy Podlaskiej wernisa¿ "Teraz Wtedy. Przedwojenna fotografia Augustowa w bli¿szej ods³onie".
Drobne cenne pami±tki po ludziach, którzy 160 lat temu chcieli wolnego kraju, nie zgadzali siê na pobór do wojska rosyjskiego i na jedn± kartê postawili wszystko. Broñ, patriotyczn± bi¿uteriê, dokumenty, litografie - ogl±daæ mo¿na na wystawie "Styczniowy zryw - w 160. rocznicê", któr± Muzeum Wojska otwiera w niedzielê (15 stycznia), na tydzieñ przed wybuchem powstania styczniowego.
"Nieruchomo¶æ doskonale nadaje siê na winiarniê, restauracjê wraz z pokojami sypialnymi lub kameralny o¶rodek uzdrowiskowy SPA" - czytamy w og³oszeniu o sprzeda¿y supraskiego dworku Zachertów. Wystawia go spadkobierca Jana Zacherta.
Instytut Pamiêci Narodowej sprawdza, czy prawos³awny krzy¿ we wsi Cie³uszki powinien byæ... zdekomunizowany. By³ chroniony, ale zdaniem wojewódzkiej konserwatorki zabytków na ochronê nie zas³uguje. Mieszkañcy s± oburzeni.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
