"Bia³oru¶ to kobieta" - pod takim has³em 27-28 sierpnia Fundacja Villa Sokrates organizuje tegoroczny, 21. Trialog w Krynkach (Podlaskie). W nieco ponad rok po sfa³szowanych wyborach prezydenckich na Bia³orusi organizatorzy wydarzenia chc± oddaæ g³os w³a¶nie kobietom - Bia³orusinkom, które we wszystkich obszarach ¿ycia politycznego, spo³ecznego czy kulturalnego stoj± na pierwszej linii frontu walki z re¿imem Aleksandra £ukaszenki.
- Pocz±tek wspó³czesnemu pañstwu Bia³oru¶ da³a literatura, nie dowódcy wojenni czy politycy. To w literaturze przetrwa³a idea bia³oruska - mówi³ jeden z uczestników debaty w czasie Trialogu w Krynkach. Leon Tarasewicz zwraca³ uwagê: - Wielk± strat± dla Polski jest to, ¿e nie korzysta z bia³orusko¶ci.
Pisa³em swego czasu o tym, ¿e Bia³ystok nie ma wielkiego szczê¶cia do portretów, a tu studenci polonistyki UwB nieoczekiwanie mi odpowiedzieli u³o¿onym przez siebie kanonem literatury Podlasia.
Czy tutejszo¶æ - bia³oruski problem z samoidentyfikacj±, to etap na drodze do wynarodowienia czy wrêcz przeciwnie - do uzyskania to¿samo¶ci? A mo¿e po prostu obronna mimikra pozwalaj±ca przetrwaæ? To tylko niektóre z pytañ, na które próbowali odpowiedzieæ w sobotê uczestnicy XVI Trialogu Bia³oruskiego.
?Tutejszo¶æ? to odwieczny bia³oruski problem z autoidentyfikacj±. To tchórzliwa niechêæ przed samookre¶leniem siê. Zreszt± problem tutejszo¶ci dotyczy wielu narodów pogranicza w ca³ej Europie - podkre¶laj± organizatorzy tegorocznego, szesnastego ju¿ Trialogu Bia³oruskiego, który odbêdzie siê w pi±tek i sobotê w Krynkach.
Jest w my¶leniu Sokrata Janowicza têsknota za etosem, który Sokrat chcia³ jakby zaoferowaæ bia³oruskiej duchowo¶ci. By nie kapitulowaæ, nie poddawaæ siê, byæ wiernym temu, co najwa¿niejsze, choæ najtrudniejsze - mówi³ w Krynkach Adam Michnik. A Leszek Moczulski dodawa³: - Sokrat broni³ jêzyka i to¿samo¶ci, d±¿y³ do tego, by Bia³oru¶ to by³o nowe ¿ycie.
Bia³orusinem sta³em siê dziêki Bia³emustokowi. On mi u¶wiadomi³, ¿e ja nie Polak, nie katolik - mówi z ekranu wybitny pisarz, który zmar³ w lutym br. Nie zd±¿y³ napisaæ ju¿ nowej ksi±¿ki. Filmu nie zdo³ali skoñczyæ te¿, tak jak zaplanowali jego twórcy, Piotr i Anna Sadziñscy - Sokrat Janowicz zmar³ w trakcie jego realizacji.
Niby nie ma ludzi niezast±pionych, ale drugiego autorytetu takiej miary polscy Bia³orusini mieæ ju¿ raczej nie bêd± - mówi± zgodnie przedstawiciele tego ¶rodowiska. W niedzielê wieczorem w rodzinnych Krynkach zmar³ Sokrat Janowicz - pisarz, publicysta, dzia³acz spo³eczny. Bia³orusin, Europejczyk.
Pisarz, intelektualista, dzia³acz spo³eczny. We wrze¶niu tego roku ukoñczy³by 77 lat. Zmar³ w niedzielê pó¼nym wieczorem. Sokrata Janowicza na ³amach ?Gazety? wspominaj± jego wspó³pracownicy i osoby, którym dane by³o siê z nim zetkn±æ.
Sokrat Janowicz, jeden z najciekawszych wspó³czesnych pisarzy tworz±cych po bia³orusku, nie bez kozery nazywany Pisarzem Obojga Narodów, zmar³ w niedzielê pó¼nym wieczorem w swoim domu w Krynkach. Odszed³ Ten, który jak pisa³ Jacek Kuroñ: ?wskazywa³ Bia³orusinom drogê do zachowania w³asnej to¿samo¶ci i do blisko¶ci z Polakami?.
Podlasie, niczym legendarna Atlantyda, zanik³o w mrokach historii. Ten dzisiejszy region kontynentu europejskiego jest niezas³u¿enie zapomniany we wspó³czesnym ¶wiecie. Obszar to przebogaty w dzieje rodzaju ludzkiego, s³abo zg³êbione przez naukê - pisze Sokrat Janowicz
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)