Moc atrakcji od piątku do niedzieli. Kulturalny rozkład jazdy

Artyści - charakterystyczni i zaangażowani. Miejsce - szczególne: białostocka drezynownia. W piątek od godz. 17.30 zagarnie ją PODKoffA. W ramach Podlaskiej Odjazdowej Drezynowni Kolejowej wystąpią legendy polskiej muzyki - Lech Janerka i Jacek Kleyff z Orkiestrą na Zdrowie. Gospodarzem tradycyjnie będzie Czeremszyna, też już legenda - folkowa.

Od lat PODKoffA, organizowana w drezynowni Sekcji Eksploatacji Zakładu Linii Kolejowych PKP przy Wiatrakowej 36 (wylot), to dla wielu białostoczan obowiązkowa koncertowa miejscówka. Przemawia do nich zestaw artystów i miejsce. Drezynownia to garaż drezyn kolejowych, który na kilka godzin przekształca się w tętniące muzyką miejsce. A to za sprawą Stowarzyszenia Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze i współtwórców Czeremszyny - Barbary Kuzub-Samosiuk i Mirka Samosiuka. Na pomysł koncertu w tym miejscu przystała Sekcja Eksploatacji Zakładu Linii Kolejowych PKP i tak impreza stała się elementem Dni Techniki Kolejowej (piknik kolejowy odbędzie się w godz. 10-13).

W piątek drezynownię wypełni surowy rock, piosenka autorska i folk. Surowa muzyka i głos Lecha Janerki pasują do tego miejsca. To jeden z najbardziej oryginalnych artystów na polskiej scenie; autor uniwersalnych i ironicznych tekstów, basista i wokalista nieistniejącego już zespołu Klaus Mitffoch. Janerka cały czas funkcjonuje w polskim rocku, uczestniczy w projektach, gra solo.

Z kolei występ Jacka Kleyffa, ikony polskiej estrady, to gratka dla tych, którzy lubią zaangażowaną i prześmiewczą piosenkę autorską. W 1970 roku Kleyff, razem z Michałem Tarkowskim i Januszem Weissem, założył jeden z ważniejszych wtedy kabaretów - Salon Niezależnych. Komentował rzeczywistość, obnażał kłamstwa propagandy i głupotę władzy. Kleyff założył z przyjaciółmi Orkiestrę Na Zdrowie. I z Orkiestrą Kleyff wystąpi w drezynowni.

Gospodarzy imprezy przedstawiać nie trzeba. Czeremszyna to nasza folkowa, muzyczna wizytówka. Artyści sami nazywają się czule: "Podlaską Hodowlą Muzyki Żywej". Na scenie zmieniający się nieco skład gra już ćwierć wieku, a tyle w nim energii, pasji grania i radości, że innych mógłby obdzielić, a jeszcze by zostało. Jak zaczyna się koncert tej kapeli, to nie ma zmiłuj: choć ciągle grzecznie się siedzi, nogi chodzą do tańca.

Koncerty zaczną się o godz. 17.30 i potrwają zapewne do 22. Wstęp jest bezpłatny, ale trzeba mieć wejściówki (rozdawaliśmy je w redakcji przez ostatni tydzień, warto sprawdzić, czy są jeszcze do zdobycia w Famie, bialystokonline, w Radiu Białystok: Akadera i Racja.

Galeria Arsenał zaprasza w piątek o godz. 18 na pokaz twórczości Zbigniewa Oksiuty. Spotkanie z artystą odbędzie się w ramach Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki w elektrowni (ul. Elektryczna 13, wejście od ul. Świętojańskiej).

Artysta zaprezentuje dokumentację eksperymentów z materiałami organicznymi i poszukiwań w obszarze architektury biologicznej, które prowadzi od połowy lat 70. W swojej twórczości, zarówno w przestrzeni sztuki, jak i architektury, łączy doświadczenie obu tych dziedzin z badaniami naukowymi, prowadzonymi wspólnie z naukowcami różnych specjalności.

To będzie weekend pełen świetnej naukowej zabawy przygotowanej przez pracowników i studentów Uniwersytetu w Białymstoku! W piątek wydziały i inne jednostki największej podlaskiej uczelni otworzą swe podwoje w ramach XVI Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki. W sobotę UwB zaprezentuje się podczas festiwalowego Rodzinnego Pikniku Naukowego na Stadionie Miejskim w Białymstoku.

Fot. Podlaski Festiwal nauki i Sztuki

Zdecydowana większość atrakcji przygotowanych przez UwB czeka na miłośników nauki i sztuki w piątek, 8 czerwca - to kilkadziesiąt różnych propozycji: od gier i zabaw po zajęcia laboratoryjne i wykłady. W gościnie u chemików można będzie np. samodzielnie określić pH wybranych produktów spożywczych oraz różnych kosmetyków i środków czystości obecnych w gospodarstwie domowym. Biolodzy pokażą i opowiedzą o bakteriach - tych "dobrych", i tych "złych".  Na fizyce można będzie poeksperymentować i posłuchać o fascynującym odkryciu fal grawitacyjnych. Matematycy podpowiedzą, jak zaprzyjaźnić się z rachunkiem prawdopodobieństwa. Wydział Pedagogiki i Psychologii przygotował m.in. muzyczne warsztaty multimedialne. Na Wydziale Ekonomii i Zarządzania można będzie dowiedzieć się czym są klastry i jakie korzyści przynosi współpraca w biznesie. Z kolei Wydział Prawa będzie przekonywał o pożytkach mediacji i przestrzegał przed stalkingiem podczas symulacji rozprawy karnej. Filolodzy zapraszają na warsztaty wymowy angielskiej i wykłady o literaturze.

W ofercie imprez festiwalowych na Uniwersytecie w Białymstoku nie zabrakło też wydarzeń artystycznych. Wydział Pedagogiki i Psychologii przygotował 2 widowiska - spektakl profilaktyczny "Inna Bajka" i przedstawienie "Nienormalna Bajka", a także Koncert "Młynarski i smaki PRL-u". Natomiast wieczorem (godz. 18.00) w Uniwersyteckim Centrum Kultury odbędzie się premiera spektaklu "Bieżenki" współtworzonego przez amatorów, którzy zgłosili się do projektu i chcieli podzielić się swoimi wspomnieniami oraz przemyśleniami dotyczącymi historii bieżeństwa.

W piątek (8 czerwca) wystawa w Centrum Zamenhofa, w sobotę biwak w parku.

Związek Harcerstwa Polskiego obchodzi 100-lecie istnienia. Pierwsze drużyny skautowe zaczęły powstawać jeszcze przed 1918 rokiem i od razu włączyły się w walkę, a następnie odbudowę wolnej Ojczyzny.

Nie jest też przypadkiem, że harcerstwo pełniło ważną rolę w wielu trudnych momentach historii Polski i Białegostoku. Dlatego też w 100-rocznicę powstania Związku Harcerstwa Polskiego oraz Centrum Ludwika Zamenhofa przy Warszawskiej zaprasza na wystawę poświęconą wspomnieniom o białostockim harcerstwie. Historia ZHP oraz zawarta w niej idea zostanie zaprezentowana przez pryzmat wspomnień harcerzy i harcerek sięgających czasów II RP, fotografii i dokumentów z ostatnich 100 lat historii ZHP.

Ekspozycji będzie towarzyszyć seria wywiadów przeprowadzonych z najstarszymi członkami Związku Harcerstwa Polskiego w Białymstoku. Otwarcie wystawy w piątek o 18.

Z kolei w sobotę (9 czerwca) Białostocka Chorągiew ZHP oraz Muzeum Wojska organizuje Harcerski Biwak Miejski w Parku Konstytucji 3 Maja (Park Zwierzyniecki), obok Akcent ZOO. Podczas festynu (w godzinach 10-17) będzie można na własne oczy przekonać się, jak wygląda organizacja biwaku, jak ciekawie i twórczo można spędzić na nim czas.

W programie m.in.: ścianka wspinaczkowa, wypalanie wzorów w drewnie, gra terenowa, pokazy ratownictwa medycznego, zbiórka fotografii harcerskiej, wspomnień harcerskich

Wstęp wolny

W najbliższy weekend (9-10 czerwca) na stadionie lekkoatletycznym BOSiR odbędzie się kolejna białostocka impreza biegowa dla mieszkańców miasta i regionu. Wszystkim uczestnikom charytatywnej sztafety przyświeca jeden cel - pomoc podopiecznym Fundacji "Pomóż im".

Charytatywna sztafeta maratońska "Electrum Ekiden - Pomóżmy Razem" (bieg główny oraz dla dzieci) w poprzednim roku zgromadziła ponad 1,6 tys. biegnących. Organizatorzy (Fundacje "Białystok Biega" i "Pomóż Im", Białostocki Ośrodek Sportu i Rekreacji) mają nadzieję, że na starcie tegorocznej sztafety kolejny raz zamelduje się rekordowa liczba biegaczy.

Bieg główny odbędzie się 10 czerwca.

Rywalizujące w sztafecie drużyny razem muszą pokonać maratoński dystans czyli 42,195 km. Trasa została podzielona na 6 sztafetowych odcinków. Członkowie drużyn przebiegną w poszczególnych zmianach odpowiednio: 7,195 km, 10 km, 10 km, 5 km, 5 km i 5 km. To bezpośrednio od liczby startujących zespołów zależy wielkość pomocy, na jaką mogą liczyć podopieczni Fundacją "Pomóż Im". Jedna trzecia opłaty startowej zostanie przekazana na rzecz Hospicjum dla Dzieci.

W biegu może wystartować każdy - niezależnie od formy czy poziomu wytrenowania. Zapisy na stronie www.electrumekiden.pl zostały zakończone. Jednak można jeszcze zarejestrować się w Biurze Zawodów (w budynku lodowiska BOSiR) - w sobotę w godz. 10.00-17.00 oraz w niedzielę w godz. 7.30-9.00.

W przeddzień biegu dorosłych (9 czerwca) po raz drugi w mini sztafecie wystartują dzieci. Drużyny składać się będą z 4 uczestników w wieku od 4 do 15 lat. Poszczególni zawodnicy będą mieli do pokonania 400 m. W trakcie imprezy, na płycie stadionu przy ul. 11 Listopada 28, na mieszkańców będą czekały dodatkowe atrakcje (np. dmuchane zabawki BOSiR).

Poznaj świat nauki z rodziną! W sobotę, w godz. 10-15, na stadionie miejskim przy ul. Słonecznej - Rodzinny Piknik Naukowy. Wstęp wolny.

To finał XVI Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki. W piątek swoje pracownie otwierają białostockie uczelnie, proponując kilkaset wykładów i warsztatów. Na wydarzenia trzeba się rejestrować na stronie podlaskifestiwal.pl. Rejestracji nie obowiązuje natomiast na pikniku. W programie m.in. eksperymenty, stoisko kryminalistyczne, kolorowy świat chemii, pokazy udzielania pierwszej pomocy, zabawy z architekturą, roboty, świat roślin i owadów. A także interaktywna wystawa matematyczna z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zaplanowano pokazy walk judo, turniej piłkarski, treningi piłkarskie i dmuchany plac zabaw. Drużyna Lowlanders Białystok zaprezentuje futbol amerykański. Niespodziankę przygotowuje Chór Politechniki Białostockiej i Opera i Filharmonia Podlaska.

Występy muzyczne, gry i konkursy dla mieszkańców - to atrakcje, jakie czekają na uczestników trzech miejskich festynów. Odbędą się one 9 i 10 czerwca na Dojlidach, Leśnej Dolinie i Piaskach. Będzie to realizacja zwycięskich projektów z Budżetu Obywatelskiego.

Pierwszy festyn odbędzie się w sobotę (9.06), w godz. 16-19, przy ul. ks. S. Suchowolca 27. Na placu parafii pw. Niepokalanego Serca Maryi mieszkańcy będą mogli wysłuchać zespołu Arka Noego. Festyn jest organizowany w ramach realizacji projektu "Przystań młodych - festiwal dla młodzieży". W trakcie Budżetu Obywatelskiego 2018 zdobył ponad 850 głosów białostoczan.

Kolejne takie wydarzenia dla mieszkańców zaplanowano na niedzielę (10.06). W godz. 10-22 przy ul. Św. A. Boboli 49a, odbędzie się Festyn Rodzinny. Na placu przy parafii wystąpią Maciej "Dziemian" Dziemiańczuk, zespół Winnica i Schola Boże Echo. Nie zabraknie także dmuchańców, kącika malucha, malowania twarzy, gier i zabaw z nagrodami. Na najmłodszych będzie czekała wata cukrowa i lody. Tę inicjatywę poparło w ramach Budżetu Obywatelskiego 2018 ponad 930 osób.

W niedzielę (10.06) można także wybrać się na Festyn Rodzinny na Osiedlu Piaski. Impreza odbędzie się w godz. 14-20 przy ul. Legionowej 7. Przy Szkole Podstawowej nr 9 wystąpi grupa Skaner. Poza występami muzycznymi i tanecznymi będą czekały inne atrakcje, m.in. zorbing, pokazy straży pożarnej i policji. Na festynie można będzie spotkać Lowlandersów, wziąć udział w grach i zabawach. Ten projekt w trakcie głosowania mieszkańców otrzymał ok. 2 tys. 160 głosów.

Najbliższe festyny będą pierwszymi z siedmiu takich imprez zaplanowanych w tym sezonie letnim. Kolejne zostaną zorganizowane m.in. na Wysokim Stoczku, Bacieczkach i Mickiewicza.

To wydarzenie, które z jednej strony integruje - w pikniku biorą udział rodzice i dzieci z systemu pieczy zastępczej, a z drugiej strony -

informuje; zaproszeni są także ci, w których drzemie myśl o zostaniu rodzicem zastępczym.

Festyn odbędzie się w niedzielę (10 czerwca) w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej w godzinach od 12 do 16.

Przewidziano m.in. pokaz sokolniczy, warsztaty garncarskie oraz rzeźbiarskie, watę cukrową, malowanie twarzy, punkty konsultacyjne dla rodziców i opiekunów, punkt informacyjny Fundacji Dialog oraz wspólny poczęstunek - potrawy regionalne przygotuje Fundacja Rodziny Czarneckich.

WSTĘP WOLNY

Znakomity brytyjski dyrygent Edward Farmer w piątek, o godz. 19, poprowadzi białostocką orkiestrę w filharmonii (przy ul. Podleśnej). Artysta współpracuje z najlepszymi orkiestrami na świecie, komponuje oraz dyryguje dla branży filmowej i telewizyjnej.

Na fortepianie zagra Beata Bilińska, jedna z najwybitniejszych współczesnych pianistek, obsypana nagrodami fonograficznymi (m.in. MIDEM Classical Award 2008 oraz Fryderyk 2015). Melomani usłyszą dzieła Ludwiga van Beethovena: V Koncert fortepianowy Es-dur op. 73 ("Cesarski") oraz III Symfonię Es-dur op. 55 "Eroica".

Piękno i mrok Afryki w kinie Forum. Trwa tam przegląd filmowy AfryKamera.

W piątek w programie jest m.in. "Felicite" (godz. 18.15) - film, który w ub.r. otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia podczas festiwalu Berlinale. To historia niezależnej, potrzebującej pomocy kobiety, śpiewaczki w barze w Kinszasie, zbierającej pieniądze na operację syna. W sobotę (godz. 18.15) - "Wally" - historię chłopaka na co dzień mieszkającego z ojcem we Francji. Ponieważ sprawia kłopoty, ojciec wysyła go do rodziny w Burkinie Faso. Tam chłopak zderzy się z nieznaną sobie rzeczywistością.

W niedzielę - "Kosmiczna surykatka" (godz. 18.15). Gideonette, obdarzona bujną wyobraźnią dziewczynka, jest przekonana, że nosi przeklęte imię. I że za chwilę coś się stanie. Na farmie dziadków poznaje głuchoniemego chłopca...

To już 23. edycja Spotkań z Naturą i Sztuką. W kameralnym Supraślu w sobotę i niedzielę będzie trochę muzyki, trochę prezentacji, trochę strawy i napitków. Główna impreza odbędzie się w niedzielę na supraskim pl. Kościuszki.

Stały punkt Uroczyska od lat to Mistrzostwa Świata w Pieczeniu Babki i Kiszki Ziemniaczanej (w niedzielę od godz. 12) oraz Turniej Nalewek Puszczańskich (od g. 13).

KIERMASZ. W niedzielę w godz. 12-18 zaplanowano kiermasz zdrowej żywności i rękodzieła. Wystąpią zespoły ludowe (Malwianki, Jarzębina, Barwianki). Dobryna zaprezentuje śpiew ukraiński, wystąpi Rose Brass Band, młodzieżowe kapele muzyczne z gminy Supraśl oraz orkiestra akordeonowa Zespołu Szkół Muzycznych.

WYSTAWY. Wędrując po Supraślu w niedzielę zobaczyć można wystawy plenerowe (m.in. ekspozycje fotografii Wiktora Wołkowa i Władysława Pauka.

Na Dzień Otwartych Drzwi zaprasza Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej (siedziba przy ul. abp. Chodakowskiego czynna będzie w g. 12-19 w sobotę i w g. 10-16 w niedzielę).

SZTUCZKI. W niedzielę w g. 12-17 warto zajrzeć na teren Liceum Plastycznego (pałac Buchholtza), gdzie w ramach "Sztuczek rodzinnych" odbędzie się m.in. projekt "Kolażowa mapa Supraśla", spektakl Teatru Cieni, gry i zabawy.

FILM I KONCERT. Ciekawie zapowiada się też sobota. W Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu o g. 16 zacznie się wernisaż "Na rozlewiskach" Joanny Gałeckiej. Godzinę później w tym samym miejscu rozpocznie się pokaz filmu niemego z 1929 roku - "Ponad śnieg". Interesujący będzie folkowy akompaniament - muzykę opartą na rytmach ludowych zapisanych przez Oskara Kolberga, na żywo zagra zespół pod wodzą słynnego z Kwartetu Jorgi Waldemara Rychłego (gitara, dzwonki). Towarzyszyć mu będą: Kuba Majda (klarnety), Dominika Dołżyńska (skrzypce), Krzysztof Kubasik (wiolonczela). Szykuje się miks folku, jazzowej improwizacji i akustycznego rockowego grania.

BIAŁOSTOCKI TEATR LALEK

Białystok, ul. Kalinowskiego 1, tel. 085 742 50 33 www.btl.bialystok.pl

*Karmelek - pt., 9,

*Czerwony Kapturek - pt., 11, wt.-czw., 11

*Misiaczek - pt., 10, sob.-niedz., 14, 16, wt.-czw., 9

*Krzywa wieża - sob.-niedz., 18 (dla dorosłych i młodzieży)

*Czytanie tekstów lalkowych dla dzieci - niedz., 13

*Śluby panieńskie - wt.-czw., 9

TEATR DRAMATYCZNY

Białystok, ul. Elektryczna 12, tel. 085 741 57 40 (w weekendy - tel. 74 99 175) www.dramatyczny.pl

*Leon i Matylda - pt., 18, sob.-niedz., 20

*Kogut w rosole - pt., 20.30, sob.-niedz., 17

*W pustyni i w puszczy 3 - wt.-śr., 9.30, 11.30

OPERA I FILHARMONIA

Białystok, ul. Odeska 1, www.oifp.eu.pl

*Sprawa Kapturka Cz. - pt., 10, 12, sob.-niedz., 12, wt.-czw., 10, 12 (gmach przy Odeskiej)

*Koncert symfoniczny - pt., 19 (gmach przy Podleśnej)

*Upiór w operze - sob., 19, niedz., 18 (gmach przy Odeskiej)

*Spektakl baletowy "Dziadek do orzechów" - zakończenie sezonu artystycznego w Akademii Tańca Klasycznego -sob., 11 (gmach przy Odeskiej)

TEATR WIERSZALIN

Supraśl, ul. Kościelna 4, tel. 85 710 88, 45

*Wykład (spektakl na podstawie "Ksiąg pielgrzymstwa polskiego i narodu polskiego") - pt.-sob., 19

TEATR LALKI I AKTORA

Łomża, ul. Plac Niepodległości 14, tel. 86 21659 55

*Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek "Walizka" - dokładny program: na teatrlomza.pl

ZIMNA WOJNA. W HELIOSACH I W FORUM

Nagroda dla najlepszego reżysera w Cannes. Świetne role Joanny Kulig, Tomasza Kota, Borysa Szyca, Agaty Kuleszy. O miłości dwójki ludzi, których zderzył ze sobą los i, choć razem trudno, osobno się już nie da.

Odkąd obejrzałam film Pawlikowskiego na uroczystej premierze w Cannes, minęło kilka tygodni. Miał czas się we mnie ułożyć, znaleźć swoje miejsce. Obraz dopełnił się dzięki przeprowadzonym z twórcami rozmowom i kolejnemu seansowi. Pozostało uczucie ogromnego wzruszenia. A podziw dla tego, czego dokonał reżyser, tylko wzrósł.

Powojenna Polska to jedna wielka rana, przysypana gruzem i popiołem. W świecie narzucanej polityczną siłą nowej tożsamości Wiktor (Kot) i Irena (Kulesza) próbują założyć zespół pieśni i tańca, który pozwoliłby na jak największą skalę sławić polską ludową kulturę, zaklętą w regionalnych piosnkach i przyśpiewkach. Od pierwszego przesłuchania Zuli (Kulig) wiadomo, że jej charyzma może uczynić ją gwiazdą Mazurka. Połączenie skrzywdzonego przez życie ptaszka ze złamanym skrzydełkiem i mocnej baby, która musiała nauczyć się oddawać życiu z plaskacza. Femme fatale, nieumiejąca z odpowiednią inteligencją wykorzystywać swoich przymiotów. Czysta dusza, ale też oportunizm. Kula energii, słowo klucz: instynkt.

Wiktor jest spokojny, raczej introwertyczny. Dojrzały mężczyzna z piękną twarzą poznaczoną smutkiem. Co z tego, że dzieli ich klasa, wykształcenie i wiek.

Ona zostaje solistką Mazurka, on coraz bardziej ugina kark przed politycznymi ingerencjami w linię artystyczną. Irena nie wytrzymuje, on jeszcze chwilę, moment, bo przecież tylko tak można wyjechać z tamtej Polski, ku wolności i przestrzeni, gdzie ta miłość może w ogóle spróbować oddychać. Potem wszystko gna coraz szybciej. Polska, Jugosławia, Berlin, Paryż, kilkanaście lat, niezliczone złamane obietnice, rozstania, powroty, porażki, pożegnania. I proza życia, która nie chce dać o sobie zapomnieć, aż do końca. Losy tragicznych kochanków są oparte na życiowych ścieżkach rodziców autora.

Aktorzy, wchodząc na plan, musieli się zgodzić na posłuszeństwo wizji, drobiazgowo wykreowanej przez Pawlikowskiego. Jak świetnie na tym wyszli, potwierdzają choćby komentarze zagranicznej prasy na temat Kota - "amanta, Jamesa Bonda" i Kulig - "nowej Jeanne Moreau". Zasłużone. Oboje mają ogromne sceniczne doświadczenie, a jednak na ekranie są całkiem inni niż dotąd. Elektryzującą ekranową obecność stworzył ich talent i spojrzenie Pawlikowskiego. Drugoplanowi Agata Kulesza i Borys Szyc w roli "menedżera" Mazurka są wiele krócej na ekranie, ale równie widoczni, równie intensywni.

Choć na ekranie tak często dźwięczy cisza, to głos, dźwięk liczą się tu ogromnie. Pierwsza połowa filmu to w dużym stopniu kolejne występy, zmieniają się konwencje i muzyczne style, ale siła rażenia dźwięków (za aranżacje odpowiadał Marcin Masecki) jest niezmienna. Dźwięki są w "Zimnej." pełnoprawnymi aktorami. Z zaprojektowanej co do pozycji filiżanki na stole przestrzeni, ze stylizowanego kadru oraz czerni i bieli biorą się napięcie i emocje. Ich siła jest tak wielka, że niemal śmiercionośna. Tym mocniejsza, że niespodziewana - bo krzyk jest antytezą reżyserskiego stylu Pawlikowskiego.

To reżyser, który pracuje z precyzją zegarmistrza. Ponoć potrafi robić kilkadziesiąt dubli, aby osiągnąć zamierzony efekt. Ale w tej drobiazgowości nie ma nic mechanicznego. Są widzowie, do których ta metoda nie trafia - szanuję, ale nie podzielam. Tak, efekt końcowy jest perfekcyjny. Ale pośród idealnie wyliczonych kroków, pauz między dialogami i genialnego timingu wzajemnych spojrzeń rodzi się dramaturgia przez duże D. Nagroda za reżyserię, z którą Pawlikowski wyjechał z Cannes, wydawała i wydaje mi się ogromnie trafiona.

Anna Tatarska

Gutek Film

THELMA W FORUM

Między pokusą a lękiem. Dramat psychologiczny i thriller z siłami nadprzyrodzonymi w tle.

Thelma jest cichą i nieśmiałą studentką Uniwersytetu w Oslo, ściśle kontrolowaną (ciągłe telefony, monitoring on-line) przez mieszkających na prowincji ultrareligijnych rodziców. Pewnego dnia dostaje w bibliotece czegoś przypominającego atak padaczki, a świadkiem jest m.in. jej koleżanka ze studiów Anja. Dziewczyny zaprzyjaźniają się, a wkrótce pojawia się fascynacja erotyczna.

Jak na razie znajdujemy się na realistycznym gruncie: widzimy osamotnioną i wyobcowaną ze studenckiego grona 18-latkę, która codziennie "spowiada się" przez komórkę swojemu surowemu ojcu. Potem obserwujemy narastanie wewnątrz niej konfliktu: z jednej strony nieczyste myśli i zakazane pożądanie, z drugiej - lęk przed boską karą i potępieniem. Ale jest coś w powietrzu, co pozwala sądzić, że niedługo ten ziemski wymiar opuścimy. I rzeczywiście: okazuje się, że Thelma ma w sobie nadprzyrodzoną moc, niebezpieczną i niszczycielską. Ale może też wyzwalającą?

Siły nadprzyrodzone, trzeszczące sufity, mężczyźni w płomieniach itp. to nie są moje ulubione filmowe pomysły, ale muszę przyznać, że Trier - wybitnie utalentowany norweski reżyser, autor m.in. "Reprise", "Oslo, 31 sierpnia" i anglojęzycznego "Głośniej od bomb" - zrobił z nich naprawdę dobry użytek. Jego film jest ciekawy przez niejednoznaczność i moralną ambiwalencję. Tak, na wierzchu jest represja seksualna i jej skutki: opresja religijna, próbująca stłumić biologiczny instynkt, może narazić się na gwałtowny kontratak sił natury. Ale pokazuje też jak bezwzględna, idąca niemal dosłownie "po trupach" potrafi być miłość - zwłaszcza ta pierwsza, samoodkrywająca.

"Thelma" ma też swój konsekwentny styl: jest klimatyczna, po skandynawsku chłodna, chętnie sięgająca do obrazów wody i lodu, nieśpieszna, z narastającą atmosferą zagrożenia i lęku. Gdyby podobny film nakręcono w Hollywood, w finale mielibyśmy wielką apokalipsę ? la "Carrie" - tu do końca zachowuje się elegancką powściągliwość.

To także jeden z tych filmów, który oglądamy zarówno "do przodu", jak i wstecz: interesuje nas nie tylko, w jakim kierunku się rozwinie fabuła, ale też co wydarzyło się przedtem, w dzieciństwie Thelmy. Całe to puzzle zostaje rozwiązane logicznie i w sposób, który Thelmy nie oszczędza, choć nie wiem, czy naprawdę konieczne były długie badania medyczne, którym zostaje poddana już jako studentka: filmy tego gatunku mają swoją ugruntowaną umowność, nie potrzebują racjonalizacji i naukowej pieczątki. Także zakończenie ma w sobie podejrzaną, hollywoodzką gładkość. Ale to nie z jego powodu Norwegowie wysyłają film po Oscara.

Paweł Mossakowski

Materiały prasowe

CZUWAJ W HELIOSACH

Twórca "Cześć, Tereska" tym razem przygląda się młodzieży przy harcerskim ognisku.

Letni obóz w lesie nad jeziorem. Gdy do harcerzy dołączają wychowankowie poprawczaka, nastroje nie wydają się morowe. Jest ich pięciu i nie zamierzają respektować zastanego porządku. Chłopcy mieli się od siebie nawzajem czegoś nauczyć. Przynajmniej taki był plan. Lecz zamiast lekcji tolerancji dorośli zgotują dzieciakom szkołę przetrwania. Konflikt narasta, jeden z harcerzy ginie, a oboźny rozpoczyna śledztwo.

Początek jest, nie powiem, obiecujący. Harcerski monolit pęka, próba sił ujawnia, że przedstawiciele obu grup wbrew pozorom niewiele się od siebie różnią. Młodzi bohaterowie, pozostawieni sami sobie gdzieś na odludziu, bez komórek itd., zostaną zmuszeni do weryfikacji ideałów, które często rozumieją w sposób wypaczający sens tych wartości. Czuć potencjał na opowieść ze społecznym zacięciem nie tylko o współczesnych nastolatkach, ale nawet o podziałach w Polsce.

Nadzieja pryska jednak wraz z pierwszym zwrotem akcji. Staje się jasne, że Gliński podąża ścieżką kryminalnego thrillera. Twórcy zdążą się po drodze kilka razy zgubić, wpaść w fabularne i psychologiczne dziury, potknąć o grubą kreskę, itd. W lesie, gdzie niesie się echo "Władcy much", czai się więc demoniczny kłusownik. Komendant znika bez śladu, a przepocony inspektor grany przez Zbigniewa Zamachowskiego wyrzuca papierosa na miejscu zbrodni, jakby dopełniając obraz totalnej amatorszczyzny policji.

Piotr Guszkowski