Andrzej Nowakowski pożegnał się ze stanowiskiem 1 czerwca. Zastrzeżenia do jego pracy miał wojewoda Andrzej Meyer, który negatywnie oceniał całokształt jego działań. Opinie tę podzielił resort kultury, który dał zielone światło na odwołanie konserwatora.
Teraz trwają poszukiwania jego następcy ? wojewoda chciałby znaleźć go bez konkursu. ?Wyborcza? sprawdza, jakie oczekiwania mają wobec przyszłego wojewódzkiego konserwatora zabytków ci, którzy przez lata krytykowali poczynania Nowakowskiego. Słowem - jakim powinien być nowy konserwator, by był lepszym od tego, który zabytkami zajmował się przez ostatnie lata.
? Od nowego konserwatora wojewódzkiego oczekiwalibyśmy przede wszystkim mądrej, zaangażowanej i konsekwentnej polityki ochrony zabytków, i w tym sensie ? realizacji interesu społecznego, publicznego, a nie partykularnych interesów rynkowych, inwestycyjnych. Po drugie ? poszerzenia definicji tego, co na gruncie tej polityki uznawane jest za zabytek, uwzględnienia i dowartościowania architektury powojennej, modernistycznej. I w końcu ? większej atencji dla unikatowych założeń, takich jak Bojary, które w tej chwili giną w oczach pod naporem uproszczonej wizji nowoczesnego miasta. Osobnym tematem jest jeszcze tzw. wspólna przestrzeń wizualna i obecność nachalnej reklamy zewnętrznej w otoczeniu zabytków lub wprost na nich. Nowy konserwator niewątpliwie będzie więc musiał zmierzyć się z wieloma problemami wynikającymi z wcześniejszych zaniedbań i zniszczeń.
? Chciałabym, aby nowy konserwator nie traktował społecznych opiekunów zabytków jak szkodników i wariatów. Powinien wykorzystywać takie osoby do wspólnej walki o zabytki. Rozumiem, że konserwator może mieć inne zdanie, że musi czasami iść na kompromisy, ale powinien rozmawiać z organizacjami pozarządowymi. Powinien też w większym stopniu popularyzować wiedzę o zabytkach.
? Bym sobie życzył na tym stanowisku osoby, która by nawiązała do najlepszych tradycji tego urzędu. Chodzi mi o osobę, która by urzędowała, ale nie była urzędnikiem. Osobę, która skupiałaby wokół siebie środowisko i kreowała społeczną atmosferę wokół zabytków. Która roztoczyłaby humanistyczną wizję ochrony dziedzictwa. Tego mi brakuje. Ostatni wojewódzki konserwator zabytków był strażnikiem ustawy, a nie idei. Chciałbym strażnika idei, któremu ustawa pomagałaby w walce z łotrami.
? Oczekuję przede wszystkim, że konserwator będzie potrafił dostrzec podlaskie zabytki. Mówię nie tylko o wystawnych kościołach (katolickich) i pojedynczych barokowych założeniach, jakim jest pałac Branickich. Mamy bardzo bogatą historię, o której przypomina nam już bardzo niewiele obiektów; tym bardziej zasługują one na to, by nad nimi chuchać i dmuchać. U schyłku ery Andrzeja Nowakowskiego wydaje się, że po Bojarach pozostały tabliczki, po wyznawcach luteranizmu ławeczki, które mają stanąć na Siennym, po zabytkach przemysłowych bloki, po białostockich Żydach pokruszone macewy. A jednak zachowały się jeszcze drewniane domy, ewangelickie niegdyś kościoły, założenia fabryczne i kilka rozproszonych kamienic. Zatem jest co chronić. Oczywiście nie opuszczę okazji, by w tym miejscu zwrócić uwagę na ostatni dobrze zachowany, historyczny kompleks urbanistyczny, jakim są Dojlidy. Oczekuję, że nowy konserwator zabytków będzie aktywnie chronił ten obszar przed deweloperską dewastacją. Od dbania o interes finansowy spółek kapitałowych są inni, mianowicie ich prezesi ? a konserwator powinien im w tym wypadku zdecydowanie oponować i dążyć do opracowania rozsądnych kompromisów. Oczekuję wreszcie aktywnego sprawowania urzędu. Oczekiwanie na wnioski o wpis do rejestru zabytków i szukanie w nich braków formalnych byłoby jedynie kontynuacją tego, co zniszczyło świadectwa naszej historii.
? Oczekiwałbym od konserwatora, aby wiedział, co ma w rejestrze i ewidencji zabytków. To nie jest funkcja dla byle kogo. Wojewódzki konserwator zabytków to osoba odpowiadająca za to, co ma przetrwać dla przyszłych pokoleń. Jeśli ktoś lekką ręką pozwala na wypaczanie, skreślanie zabytków, nie powinien być konserwatorem. Powinien zwracać uwagę na oszpecanie miasta, na złe remonty wykonywane w przestrzeni, będące paszkwilami. Powinien walczyć z dziwnymi, złymi wzorcami, na które przymyka się oko. Przy remontach zabytków powinien dążyć do tego, by nie tracić detalu przez styropianizację. Jeżeli chodzi o Bojary ? fajnie by było, gdyby plan uległ zmianie, by nie stosować jedynie kilku wzorników, ale rozszerzyć możliwość rekonstrukcji.
? Zależy mi, by doszło do współpracy między wojewódzkim konserwatorem zabytków a urzędem miejskim. Żałuję, że w ostatnim czasie takiej współpracy nie było [WKZ nie zgodził się na ochronę kamienicy przy Jurowieckiej 10, a także nie widział możliwości włączenia do ewidencji czy wpisania do rejestru nagrobków z cmentarza farnego ? red.]. Chciałbym, by była to osoba z Białegostoku. Mam nadzieję, że będzie to osoba, która ?czuje miasto?. Świadoma tego, co w Białymstoku jest do chronienia, ale i będzie miała odpowiednie podejście do urbanistyki. Liczę na dobrą współpracę z urzędem.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze