Od Suwalszczyzny po nadbużańskie okolice mali producenci potrafią zachwycać smakiem często bardzo prostych potraw, których receptury przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Od ponad roku powstaje specjalna internetowa baza produktów, nie tylko tych z certyfikatami i wpisanych na ministerialną listę produktów tradycyjnych, ale też tych, którymi po prostu warto się chwalić, a przede wszystkim delektować, przemierzając region.
- Wiadomo, że dostęp do takich produktów jest ograniczony. Zależy nam na tym, by klienci łatwiej mogli dotrzeć do wytwórców i gospodarstw agroturystycznych, w których skosztować można takich podlaskich specjałów, dlatego cały czas aktualizujemy bazę. To najczęściej laureaci konkursów takich jak 'Nasze kulinarne Dziedzictwo', a listę pomaga nam weryfikować Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie - mówi Marcin Muszyc, kierownik sekretariatu regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.
* Pełna lista produktów na: www.produkty.wrotapodlasia.pl, opisy powstały na podstawie tej strony.
Kiełbasa ogniem pieczona
Producentem tej kiełbasy jest Ireneusz Koliński (Masarnia 'Kolinek', Wysokie Mazowieckie), została ona laureatem konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo'.
Kiełbasa produkowana jest z szynki i golonki wieprzowej z dodatkiem pieprzu, czosnku, soli, cukru. Obróbka termiczna obejmuje wędzenie i pieczenie w temperaturze 75 stopni Celsjusza.
Kiełbasa robiona jest na bazie receptury tradycyjnej, udoskonalonej przez producenta po latach pracy i praktyki w różnych zakładach mięsnych.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Knysze z kapustą i grzybami leśnymi
Takie knysze to specjalność Bogdana Potockiego, można ich spróbować w agroturystyce w Kruszynianach. Niepowtarzalnego aromatu dodają grzyby leśne: suszone borowiki, czerwonogłówce i koźlaki zbierane w lasach w okolicy Kruszynian.
Ciasto na knysze robione jest ze świeżych drożdży, mąki, masła, ciepłego mleka, soli, jajek, a farsz z grzybów, cebuli, pieprzu i soli. Po wyrobieniu ciasta kroi się je na prostokąty, układa farsz i zwija na kształt krokieta. Piecze w piekarniku ok. 30 minut.
Według wytwórcy knysze są bardzo zdrowe - zawarta w nich kapusta zapobiega anemii i podnosi odporność. Potrawa może być podawana na ciepło z sosem czosnkowym, surówkami lub barszczem. Nazwa pochodzi od Puszczy Knyszyńskiej.
Kartoflaniki
Pan Bogdan Potocki jest także laureatem konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' za kartoflaniki, czyli ziemniaczane pierogi.
Ciasto robione jest z mąki pszennej, jajka, wody, oleju i soli. Farsz przygotowuje się z ugotowanych i pokrojonych ziemniaków, do których dodaje się natkę pietruszki, koper, sól i pieprz, ugotowane jajko (pokrojone) i jajko surowe do sklejenia farszu w zwartą całość. Kartoflaniki podawane są na ciepło z roztopionym masłem lub skwarkami i z zestawem surówek.
Danie to wywodzi się z kultury tatarskiej. Od dawien dawna w Kruszynianach i w okolicy robiło się różnego rodzaju pierogi. Farsz był wytwarzany z ziemniaków (zwanych na Podlasiu 'kartoflami'), dlatego pierogi te nazwano 'kartoflanikami'.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Ser nadbużański dojrzewający
Grażyna Putkowska z gospodarstwa Dażynka - Nadbużańskie Smaki działającego w miejscowości Rotki jest laureatką konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' za ten właśnie ser, który wytwarzany jest z ciepłego mleka krowiego zaprawionego płynną podpuszczką cielęcą, z dodatkiem soli, ziół, przypraw, nasion i warzyw.
Produkt jest smaczny, zdrowy, delikatny, bez konserwantów i polepszaczy smaku. To ser solankowany, dojrzewający. Może być wędzony lub występować w zalewie z oleju rzepakowego. Polecany jako dodatek do sałatek, zapiekanek i pizzy. Jego trwałość można przedłużyć zalewając pokrojony w kostkę ser dobrą oliwą.
Kiszka ziemniaczana
Ta kiszka zarejestrowana jest na Liście Produktów Tradycyjnych, a specjalizuje się w niej pani Ewa Boguszewska (PPH 'Solana') ze wsi Wiercień Mały.
Świeżo upieczona, gorąca kiszka wewnątrz jest raczej miękka, a od góry, ze względu na delikatne przypieczenie, twardsza, z wierzchu rumiana, ciemnobrązowa i ma chrupiącą skórkę. Kiszka składa się z tartych, odpowiednio doprawionych i odsączonych ziemniaków (pochodzących z własnego gospodarstwa) oraz podgardla wieprzowego, kaszy manny, cebuli i przypraw. Całość nadziana jest w jelito wieprzowe, starannie oczyszczone i umyte.
Kiszkę piecze się około godziny w dobrze nagrzanym piecu. Aby nie popękała, należy ją wcześniej ponakłuwać. Do kiszki, podobnie jak do większości potraw ziemniaczanych, można podać jako dodatek zasmażkę zrobioną z boczku i cebuli.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Stynka babuni w zalewie octowej
Agata Bernatowicz w swoim gospodarstwie agroturystycznym we wsi Skustele serwuje taką właśnie marynowaną stynkę, którą zabłysnęła w konkursie 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo'.
Stynka jest niewielką rybą (do 5 cm), żyjącą w czystych jeziorach Sejneńszczyzny. Najczęściej występuje w jeziorach: Wigry, Gaładuś i Dmitrowo. Nazywana jest chwastem, gdyż żywi się wylęgiem sielawy i innych ryb. Ma charakterystyczny zapach ogórka.
Gotowy produkt ma postać marynaty. Stynka jest oczyszczana, solona, obtaczana w mące, smażona, a następnie włożona do słoika, zalana przygotowaną zalewą i pasteryzowana. Stynka jest smaczną dietetyczną przekąską, o specyficznym smaku i zapachu. Serwowana jest w postaci 'frytek'. Może być gotowana w rosole warzywnym lub w kiszonej kapuście.
Lin w śmietanie
Z kolei pani Dorota Bernatowicz, która prowadzi agroturystykę w Sumowie, jest laureatką 'Naszego Kulinarnego Dziedzictwa' za sprawą lina w śmietanie.
Ryba występuje w czystych jeziorach naszego regionu. Lin jest bardzo smaczny, ma złoty kolor. Mięso jest tłuste, nadaje się do duszenia, smażenia i na zupę. Lina nie obiera się z łusek, ponieważ są one delikatne i podczas smażenia rozpuszczają się, nadając potrawie charakterystyczny smak.
Rybę krojoną w dzwonki i obtoczoną w mące smaży się na oleju, przełożoną do brytfanki zalewa sosem śmietanowo-koperkowym (z dodatkiem soli i pieprzu) i wstawia do piekarnika na 40 min.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Oładzie
Marianna Rogało, która prowadzi 'Biebrzańskie Eldorado' w Dolistowie Starym zdobyła 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' dzięki racuchom, zwanymi oładzie o złotym kolorze.
Wytwarzane są z mąki, jaj, mleka, drożdży, soli, cukru, oleju i wódki. Składniki pochodzą z własnego gospodarstwa i lokalnego rynku.
Rozczyn z mleka, cukru i drożdży miesza się z pozostałymi składnikami i zagniata ciasto, które rośnie 2 godziny w ciepłym miejscu. Około 10-centymetrowe kawałki ciasta smażone są z obu stron na złoty kolor.
Oładzie posypane cukrem pudrem lub podane z konfiturą spożywane są jako deser. Najlepiej smakują popijane swojskim mlekiem.
Kiełbasa biebrzańska
Ta kiełbasa do 'Naszego Kulinarnego Dziedzictwa' została zgłoszona przez Małgorzatę Wojtach i Masarnię 'Biebrzańskie smaki' ze Szpakowa.
Mięso pochodzi od tucznika z własnej hodowli. Do produkcji kiełbasy używane jest zmielone mięso wieprzowe z szynki, łopatki i karkówki krojone w kawałki i peklowane przez dwie doby. Dodawane są przyprawy: pieprz naturalny i mielony, czosnek, sól peklowa, cukier. Po dokładnym wymieszaniu i uzyskaniu jednolitej masy, całość nadziewana jest w jelito wieprzowe, a następnie wędzona naturalnym dymem z drzewa olszowego i dębowego. Wędzenie jest krótkie i przeprowadzone w niskiej temperaturze.
Kiełbasę można przechowywać bardzo długo, do dwóch miesięcy, a każdy kolejny tydzień powoduje, że zmienia się ona w podsuszaną.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Babka ziemniaczana
Babka ziemniaczana Beaty Prejs-Siergiejewicz z 'Sytej Panny' w miejscowości Dłużniewo zarejestrowana jest na Liście Produktów Tradycyjnych.
Babkę przyrządza się z tartych surowych ziemniaków, podsmażonej łopatki wieprzowej, mąki, jajek oraz podsmażanej cebuli.
Babka ziemniaczana, przygotowana przez profesjonalistę, ma złocistobrązowy kolor i nigdy nie klei się do formy. Pieczona jest przez ok. 1-1,5 godz. na blasze, podawana na gorąco, krojona w prostokątne porcje.
Kartacze
Z kolei Tomasz Siergiejewicz, także z 'Sytej Panny' zarejestrował swoje kartacze na Liście Produktów Tradycyjnych.
Gotowe kartacze są wielkości pięści, ciasto kartacza ma kolor szary, jasny lub ciemny, zależnie od wieku ziemniaków. Kartacze formowane są z masy ziemniaczanej (ziemniaków gotowanych i surowych) wokół nadzienia z mięsa wieprzowego, z dodatkiem podsmażonej cebulki i boczku. Podawane są na gorąco, polane tłuszczem i skwarkami oraz smażoną cebulą.
Początkowo robione były w gospodarstwie, obecnie są jednym z wiodących dań w menu restauracji 'Syta Panna' pod Łomżą.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Warzywa
Krzysztof i Elżbieta Kopacz są laureatami konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' za ogórki i pomidory gruntowe oraz pomidory spod osłon uprawiane są w sposób naturalny i ekologiczny na terenie 'Zielonych Płuc Polski'.
Pochodzą z sadzonek wyhodowanych we własnym gospodarstwie. Warzywa są smaczne, aromatyczne, pachnące oraz bogate w witaminy i sole mineralne.
Produkty dostępne są w gospodarstwie w miejscowości Rakowo-Czachy
Miód pszczeli. Lipiec Białowieski
Na Liście Produktów Tradycyjnych figuruje również miód z pasieki 'Toma' Piotra Olesiuka z Hajnówki. Wielokwiatowe i jednodmianowe naturalne miody pozyskiwane są w regionie Puszczy Białowieskiej, a także w samej puszczy gdzie raz do roku w miesiącu lipcu pszczoły przynoszą do ula najczystszy miód lipowy zwany 'Lipcem Białowieskim'.
Bezpośrednio po zbiorach miodu jest on rozlewany do słoików, w których krystalizuje do postaci stałej, dzięki czemu zachowuje wszystkie właściwości lecznicze i antybakteryjne, specyficzne dla każdego gatunku miodu.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Miód Pitny Podlaski
Dawid Olesiuk i Miodosytnia Podlaska z miejscowości Saki to laureaci konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' za Miód Pitny Podlaski.
Jego podstawowym składnikiem jest miód pszczeli naturalny oraz soki owocowe, pochodzące z własnej pasieki i certyfikowanych ekologicznych upraw sadowniczych zlokalizowanych w gospodarstwie w miejscu produkcji.
To klarowny, słodki napój alkoholowy, wyróżniający się charakterystycznym miodowym aromatem i smakiem, z ewentualnym dodatkiem przypraw ziołowo-korzennych, soków owocowych lub chmielu. Przybiera barwę od złocistej do bursztynowo-rubinowej (zależy ona od rodzaju miodu pszczelego użytego do produkcji i dodatków ziołowych lub owocowych). Zawartość alkoholu waha się od 9 do 18 proc.
Produkcję rozpoczyna się od sporządzenia nastawu na miód pitny. Fermentacja trwa ok. czterech tygodni, a leżakowanie od roku do kilku lat. Gdy miód pity stanie się w pełni klarowny i gdy osiągnie wymagane cechy organoleptyczne, jest rozlewany do butelek szklanych lub ceramicznych.
Historia produkcji miodów pitnych na obszarze woj. podlaskiego sięga XIV wieku.
Pierogi z mięsem
Te pierogi zarejestrowane są na Liście Produktów Tradycyjnych, a ich producent to Edward Masłowski (PPHU 'Prada') z Grajewa.
Do ich sporządzenia używane są: mięso z łopatki, cebula, marchew, przyprawy, mąka, jaja, woda. Dzień wcześniej mięso jest gotowane z warzywami i przyprawami, a następnie mielone. Z przygotowanego ciasta wycina się kółka, nadziewa je mięsem i formuje pierogi.
Produkt wytwarzany jest przez tego producenta od 30 lat według procedury przekazywanej z pokolenia na pokolenie.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Pierogi z mięsem
Także w Grajewie powstają inne doceniane pierogi z mięsem, wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych. Ich producent to Celina Wiszowata (PPHU 'Milenium').
Składniki niezbędne do wytworzenia produktu to: mięso wieprzowe, cebula, przyprawy, mąka, jaja i woda. Mąkę zaparza się gorącą wodą, dodaje jajko i zagniata. Mięso należy ugotować, zemleć i przyprawić. Z przygotowanego ciasta wycina się kółka, nadziewa je, a następnie formuje pierogi.
Ugotowane podaje z zasmażką z cebulki. Tu z kolei tradycja pierogów sięga już 40 lat.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Pierogi ruskie
Pani Celina słynie też z pierogów ruskich i one również znajdują się na wspomnianej liście.
Ciasto przygotowywane jest z mąki, wody, jajek, a farsz z gotowanych ziemniaków, sera twarogowego, cebulki i przypraw. Mąkę zaparza się gorącą wodą, dodaje jajko, zagniata ciasto, formuje pierogi i nadziewa farszem.
Ugotowane pierogi podaje się z serem i szczypiorkiem. Odpowiednio dobrana odmiana ziemniaków oraz użycie twarogu zrobionego w gospodarstwie rolnym zapewnia produktowi niepowtarzalny smak i aromat.
Pierogi formowane są ręcznie, a produkty rozdrabniane bez użycia maszynki.
Kartacze
Edward Masłowski z Grajewa zarejestrował na liście Liście Produktów Tradycyjnych również kartacze, które formowane są z masy ziemniaczanej, wokół nadzienia z mielonego mięsa z łopatki.
Podawane są na gorąco, polane tłuszczem i skwarkami oraz smażoną cebulą.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Kartacze
I pani Celina Wiszowata, chwali się swoimi kartaczami.
W jej recepturze 1/3 masy ciasta to gotowane ziemniaki a pozostała część to ziemniaki surowe) wokół nadzienia z podsmażonej cebulki, mielonego surowego mięsa z łopatki i mielonego ugotowanego podgardla.
Ona także podaje kartacze polane tłuszczem i skwarkami oraz smażoną cebulą.
Chłodnik
Kolejna pozycja na Liście Produktów Tradycyjnych PPHU 'Milenium' to chłodnik.
Zrobiony jest z buraków (botwinki), ogórków, rzodkiewki, koperku, kefiru, soli, ugotowanego jajka i odrobiny śmietany.
Bez czarny - owoc
Eugeniusz Jakuc z Bielska Podlaskiego uprawia czarny bez, który ma certyfikat produkt rolnictwa ekologicznego.
Odmiana bzu czarnego 'Sampo' wyróżnia się wśród innych form dzikich i odmian szlachetnych wielkością i ilością owoców, a jednocześnie ma niewielkie wymagania glebowo-klimatyczne.
Czarny bez ma właściwości lecznicze, znane w medycynie ludowej już od wieków. Jako surowiec zielarski wykorzystywane są kwiaty i owoce, mające właściwości lekko przeczyszczające, napotne, moczopędne, działające przeciwgorączkowo i przeciwbólowo. Często stosuje się je jako lek pomagający odtruć i oczyścić organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii.
Owoce bzu czarnego nie nadają się do spożycia na surowo. Dojrzałe czarno-fioletowe owoce można suszyć, gotować z nich soki i dżemy oraz produkować wino. Zawierają cenne dla organizmu witaminy i sole mineralne.
Wędzonki
Helena Kuklińska i firma 'Zbigraż' z Rafałówki na Liście Produktów Tradycyjnych mają zarejestrowane wędzonki.
Mięso pochodzi z młodych świń z hodowli ekstensywnej, których wzrost nie był przyspieszony przez chemiczne dodatki do żywności. W procesie peklowania używane są tylko naturalne przyprawy: sól kamienna, majeranek, czosnek, pieprz, liście laurowe, cukier oraz saletra.
Mięso (szynka, schab lub boczek) nacierane jest przyprawami i ziołami a następnie wędzone w olchowo-jałowcowym dymie.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Kapusta z beczki kiszona w główce
Marek Sienkiewicz z Czarnej Wsi Kościelnej to laureat konkursu 'Nasze Kulinarne Dziedzictwo' za kapustę kiszoną w specyficzny sposób.
Głowa kapusty (odmiana Ambrozja F1 i Krautkaiser F1) układana jest na dnie beczki dębowej i przykrywana poszatkowaną białą kapustą. Pełna beczka jest szczelnie zamykana i dodatkowo obciążana wieczkiem. Tak przygotowana pozostaje przez jakiś czas w cieplejszym pomieszczeniu, a po rozpoczęciu fermentacji przechowywana jest w przechowalni i kiszona około 90 dni.
Ma kolor jasno-żółty, kwaśny smak, ostry zapach. Może być podana jako surówka, użyta do bigosu, sałatek lub gołąbków. Można również między liście włożyć mięso baranie i zapiec w piecu chlebowym.
Sękacz na maśle
Alicja Gąsowska i jej marka 'Podlaska tradycja' z Łap słyną z takiego właśnie sękacza. Wytwarzany jest jajek, mąki, masła, soku z cytryny, soli i cukru.
Produkt swe charakterystyczne właściwości zawdzięcza specyficznej metodzie produkcji, polegającej na zastosowaniu do wypieku poziomego wałka, na który nalewane jest warstwami ciasto. Proces ten jest wyjątkowo pracochłonny i zajmuje dwóm osobom minimum 3-4 godziny.
Fot. www.produkty.wrotapodlasia.pl
Augustowskie rogale od Małgosi
Pani Małgorzata Ostapowicz z agroturystyki 'Leśny dworek' w miejscowości Kryłatka została doceniona w 'Naszym Kulinarnym Dziedzictwie' za swoje rogale.
Po upieczeniu są mięciutkie, jednocześnie kruche i wilgotne, co uzyskujemy poprzez topienie zagniecionego ciasta w zimnej wodzie i cierpliwym czekaniu na jego wypłynięcie.
Do powstania rogalików potrzebne są: mąka, smalec, masło lub margaryna, śmietana i drożdże. Składniki łączy się i zagniata ciasto, które następnie zawija się lnianą ściereczką i zanurza w zimnej wodzie, czekając następnie, aż wyrośnięte ciasto wypłynie. Rozwałkowane, kroi się na trójkąty, nakłada wiśnie i zawija rogaliki. Piecze się je w temperaturze 180 stopni Celsjusza około 20 min. Po upieczeniu posypuje cukrem pudrem. Rogaliki długo zachowują świeżość.
Przepis na rogale odnaleziony został w starym notatniku babci pani Małgosi. Wykorzystanie w przetworach wiśni z drzew rosnących w sadzie tego gospodarstwa agroturystycznego jest wieloletnią i stale kultywowaną tradycją.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze