To był rok! Białystok A.D. 2015

Nowi wiceprezydenci

Rafał Rudnicki i Robert Jóźwiak dołączyli do grona najbliższych współpracowników Tadeusza Truskolaskiego. W styczniu odebrali nominacje na wiceprezydentów. Pierwszy został wytypowany przez komitet prezydencki. Drugi - choć jest członkiem Platformy Obywatelskiej - nie został przez nią poparty.

O tym, że fotel jednego z "wice" zajmie Rudnicki mówiło się od chwili, gdy Prawo i Sprawiedliwość zamienił na Komitet Tadeusza Truskolaskiego. Można rzec, że stanowisko było jedną z kart przetargowych Truskolaskiego. Znacznie większym zaskoczeniem jest powołanie Roberta Jóźwiaka. Polityk kojarzony z prawicową frakcją PO dał się poznać jako wiceprezes Fundacji Instytut Rzeczypospolitej, stawiającej sobie za cel budowanie nowoczesnego środowiska patriotycznego. Zajmował też stanowisko wiceprezesa w Komunalnym Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym.

AGNIESZKA SADOWSKA

BiKeR rośnie w siłę

Magistrat zapowiada rozbudowę systemu Białostockich Rowerów Miejskich. To efekt ogromnej popularności, jaką cieszy się BiKeR. W 2014 roku w mieście stanęło 30 stacji, w których zaparkowało trzysta jednośladów - miejsca lokalizacji poszczególnych stacji skonsultowano wcześniej z mieszkańcami. Najpopularniejszymi miejscami wypożyczeń okazały się Rynek Kościuszki, okolice dworca PKS a także rejony centrum handlowego Alfa i Politechniki Białostockiej. Szybko jednak okazało się, że mogłoby ich być więcej.

Słowa stały się faktem. Z 30 stacji w mieście zrobiło się ich 45. Dodatkowo w rowery miejskie zainwestowały gminy Choroszcz i Juchnowiec Kościelny.

Fot. Marcin Onufryjuk / Agencja Gazeta

Jagiellonia wchodzi na Krywlany

Mimo sprzeciwu białostockich radnych gmina rozstrzygnęła przetarg na dzierżawę 8 hektarów na Krywlanach pod budowę boisk piłkarskich. Szkółka piłkarska Jagiellonii będzie płacić rocznie za grunt nieco ponad 2 tysiące złotych.

Do przetargu stanęła tylko jedna organizacja - stowarzyszenie Białostocka Szkółka Piłkarska Jagiellonia. Stoją za nią te same osoby, które sprawują władzę w Jagiellonii. Teren ma być wydzierżawiony na 25 lat. Warunek jest jeden - w ciągu czterech lat stowarzyszenie zbuduje tu przynajmniej jedno boisko treningowe. Plan jest taki: na ośmiu hektarach miałaby powstać baza treningowa z kompleksem pięciu boisk piłkarskich oraz boisko typu Orlik a także dwa zaplecza.

Przed przetargiem radni podnosili, że boiska na Krywlanach powinna zbudować nie Jagiellonia, ale gmina w ramach Białostockiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.

Białystok ma konserwatora

Dariusz Stankiewicz został Miejskim Konserwatorem Zabytków. Wybrany został spośród sześciu kandydatów, którzy ubiegali się o to stanowisko.

W ostatnich latach pracował w biurze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W latach 2002-2006 Stankiewicz był konserwatorem wojewódzkim. Został wyrzucony z tego stanowiska przez PiSowskiego wojewodę Jana Dobrzyńskiego, który następnie usadził w fotelu konserwatorskim architekta Andrzeja Nowakowskiego.

Wojewódzki Konserwator Zabytków pozostał decyzyjny w kwestii kilku najważniejszych zabytków Białegostokuy. Są to zespół pałacowo-ogrodowy Branickich, zespół katedralny p.w. Wniebowzięcia NMP, cerkiew p.w. św. Mikołaja, zespół kościoła św. Rocha oraz kościół św. Wojciecha.

MARCIN ONUFRYJUK

Znikająca Ziemia

Dyrekcja Szpitala Wojewódzkiego zapowiada, że w trakcie prac budowlanych zasłoni mozaikę przedstawiającą glob ziemski na fasadzie dawnej pediatrii. Ogromną - wysoką na ponad 11 metrów, szeroką na około 7 metrów - dekorację stworzył Aleksander Chomczyk.

W 2014 roku miała być włączona do ewidencji zabytków. Tak przynajmniej twierdził konserwator. W praktyce - jak się później okazało - nic takiego nie miało miejsca. I choć marszałek (on sprawuje pieczę nad szpitalem) deklarował, że mozaikę można by było zostawić, to oczekiwał jasnej deklaracji ze strony urzędu konserwatora. Ta nigdy nie padła.

MARCIN ONUFRYJUK

Szok! Będą parkomaty

Gmina wykonała krok w XXI wiek. Po piętnastu (!) latach zakreślania papierowych kart parkingowych na ulicach mają wreszcie stanąć parkomaty. Właśnie ?nareszcie? to najczęściej powtarzane słowo przez kierowców, których pytamy co sądzą o parkomatach. Zaraz jednak niektórzy dodają: - Uwierzę jak zobaczę.

"Nareszcie" używają też włodarze Białegostoku, którzy wreszcie dojrzeli, by odesłać do lamusa archaiczne karty.

Mimo wprowadzenia parkomatów, magistrat nie planuje zmieniać opłat w strefie parkowania. W strefie A wciąż ma to być 2,40 zł za godzinę zaś w strefie B to 1,20 zł.

ATELIER ZETTA

"Truskolascy" nie chcą radzić w synagodze

Przedstawiciele Komitetu Truskolaskiego torpedują pomysł przebudowy synagogi Mohylewera na siedzibę rady miasta. Uważają, że to zbędny wydatek. Według wstępnych wyliczeń inwestycja miałaby kosztować ponad 4 mln zł. Dla porównania dostosowanie kamienic sąsiednich kamienic na potrzeby Departamentu Obsługi Mieszkańców miało kosztować niespełna 10 mln, a kosztowało o 4 mln więcej. W dodatku dostosowanie w praktyce oznaczało zburzenie ich i zbudowanie od nowa.

- Za wynajęcie na nasze obrady sali w urzędzie wojewódzkim płacimy rocznie 16 tysięcy złotych. Inwestycja ta zwróci się więc za 250 lat! - wylicza radny Dariusz Wasilewski. - Dlatego jesteśmy przeciwni tak kosztochłonnej inwestycji.

Co miałoby stać się z budynkiem? Zdaniem radnych można go wykorzystać na cele innych departamentów lub... sprzedać.

Kaczyńscy na pomnik

W 2014 roku część Plant dostała za patronów Lecha i Marię Kaczyńskich. W 2015 roku pojawiły się głosy, że teraz miałby stanąć tu pomnik pary prezydenckiej, która zginęła a katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem. Mariusz Gromko, szef klubu radnych PiS przyznawał, że rozmawiał z szefem urbanistów Piotrem Firsowiczem na ten temat.

- Gdy nadawaliśmy nazwę skwerowi, myśleliśmy też już o budowie pomnika - mówi Gromko. - Nazwa skweru to pierwszy etap upamiętniania pary prezydenckiej, pomnik drugi.

Dodawał jednak też, że na razie żadne ruchy - prócz sugestii o zarezerwowaniu terenu - nie zostały jeszcze wykonane. Dziś wiadomo, że stanie tu pomnik Danuty Siedzikówny pseudonim Inka - tak zadecydowali mieszkańcy głosujący na budżet obywatelski.

MARCIN ONUFRYJUK

Nowakowski czeka na odwołanie

Resort Kultury zastanawia się nad odwołaniem ze stanowiska Podlaskiego Konserwatora Zabytków Andrzej Nowakowskiego. Architekt, który zabytki dostał z przypadku - w czasach, gdy rządził PiS - traktował je lekką ręką. Pozwalał właściwie na wszystko. Od 2006 roku pozwolił na: docieplenie sądów przy Skłodowskiej, rozbiórkę XIX-wiecznej kamienicy przekształconej w Centrum Zamenhofa, zburzenie fabryki Zbara, zmiany w kościele św. Rocha, wyburzenie kamienic przy Branickiego 3/5, budowę Muzeum Archidiecezjalnego, zachowanie jedynie fasad z zabytkowych kamienic przy Kilińskiego 15 oraz Sienkiewicza 63 czy ostyropianowanie Domu Prasy przy Suraskiej. Wreszcie nie wpisał doi rejestru chłodni z Baranowickiej.

Na Wiktorii 14 wraca życie

Przez dwanaście miesięcy przy Wiktorii trwały prace budowlane. Stuletni dom właściwie rozłożono na pojedyncze belki, zakonserwowano je i na powrót złożono wykorzystując maksymalnie oryginalny budulec. Później ułożono szalówkę, położono nowy dach z dachówki. Wstawiono skrzynkowe - otwierane na zewnątrz i do wewnątrz - okna. Zawieszono okiennice. Zagospodarowano też podwórko wokół domu. A teraz w domu pojawią się lokatorzy.

To Ewa Anna i Maciej Mojsakowie, którzy od 10 lat prowadzą rodzinny dom dziecka. Dom na Wiktorii 14 wyróżnia się spośród zabudowy tej ulicy. Świetnie pokazuje, że bojarskie domy nie są skazane na porażkę - kilka posesji dalej stoją wypalone zgliszcza domu, w którym pomieszkiwał Józef Piłsudski. Inne świecą pustkami.

MARCIN ONUFRYJUK

Precz z flagami unijnymi

- Nie bądźmy bardziej papiescy od papieża - tak o wywieszaniu flagi Unii Europejskiej obok flagi Polski mówi radny Dariusz Wasilewski. W rozmowie z ?Wyborczą? zapowiada, że jeśli nie dostanie jasnej odpowiedzi, że niebieski sztandar musi być eksponowany, będzie walczył o jego usunięcie sprzed magistratu.

Dariusz Wasilewski to ?barwna? postać. Znany jest z konserwatywnych poglądów. To on stoi za pomysłem, by w Białymstoku wystawić pomnik Romanowi Dmowskiemu. Jak na rotmistrza Podlaskiej Chorągwi Husarskiej w stroju wyjętym z ?Ogniem i Mieczem? można go zobaczyć, gdy konno - wraz m.in. z konsulem honorowym Chorwacji Wojciechem Strzałkowskim - paraduje po Rynku Kościuszki. Jesienią znalazł się na listach Komitetu Truskolaskiego. I zdobył mandat radnego.

Przed Majówką Dariusz Wasilewski złożył nawet interpelację, w której pada stwierdzenie, że ?stałe eksponowanie polskiej flagi w towarzystwie innych przedmiotów, proporczyków, symboli innych struktur sprawia, iż polskie barwy biało-czerwone tracą swą wyjątkowość, a suwerenność państwa polskiego, którego jest znakiem, doznaje symbolicznego uszczerbku. Cześć i szacunek dla barw Rzeczypospolitej uniemożliwia ich stałe ekomponowanie łącznie z innymi symbolami. Rozmywa to bowiem samoistność i wyjątkowość flagi polskiej...

Prezydenta nie przekonał. Flaga Unii Europejskiej dalej powiewa przed magistratem.

Drogowcy zabierają most

Zaczyna się przebudowa mostu nad rzeką Białą usytuowanego przed bramą do pałacu Branickich. Przez pół roku kierowcy omijali ten rejon Białegostoku. Po przywróceniu ruchu czekały ich niespodzianki.

Przed pałacem Branickich powstała stylizowana na historyczną przeprawa. Pod nią pojawiła się ścieżka rowerowa, ułatwiająca poruszanie się wzdłuż rzeki Białej. Projektanci, którzy przeplanowali most i skrzyżowanie obok niego postanowili jednak utrudnić kierowcom życie. Zabrali stąd jedną z relacji ruchu - z Mickiewicza nie da się już wjechać w Legionową.

AGNIESZKA SADOWSKA

Kolejny zabytek do zburzenia

Choć dostał opinię o wartościach, nie wpisał jej do rejestru zabytków. Andrzej Nowakowski nie przeszkodził w rozbiórce kamienicy przy Jurowieckiej 10. Zgodę na jej wyburzenie wydał magistrat. Urzędnicy zapomnieli jednak o tym, że figuruje w ewidencji zabytków, z której - przed rozbiórką - powinien być wykreślony. Zapytali wprawdzie konserwatora wojewódzkiego o to, czy ma jakieś zastrzeżenia do planów właściciela, jednak w ciągu 30 dni nie uzyskali odpowiedzi. Uznali, że doszło do milczącej zgody.

"Forma architektoniczna, detal elewacji i układ przestrzenny wskazują na czas jego powstania na 2 ćwierć XIX wieku. Dom był przypuszczalnie jednym z pierwszych budynków murowanych inicjujących zabudowę dzisiejszej ulicy Jurowieckiej." - napisała w opinii dr Małgorzata Dolistowska.

- Jest to jeden z zaledwie kilku zachowanych w przestrzeni współczesnego Białegostoku obiektów z czasów Obwodu Białostockiego i jedyny, pozostawiony niemal w niezmienionym stanie, przykład architektury mieszkaniowej z tego okresu - czytamy dalej w opracowaniu, które trafiło do Nowakowskiego.

Nowakowskiego to nie przekonało. Pod koniec maja konserwator pożegnał się ze stanowiskiem.

AGNIESZKA SADOWSKA

Święte obrazki w informacji turystycznej

Obok ulotek promujących Białystok czy Kruszyniany można tu dostać też... obrazki z modlitwami! Tak wygląda nowa, miejska informacja turystyczna w Białymstoku.

Punkt mieści się w Centrum Wystawienniczo-Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej przy Kościelnej 1a. Otrzymać można tu ulotki poświęcone miejskim szlakom - Branickich, świątyń, fabrykantów czy też architektury drewnianej. Są też broszurki o wydarzeniach kulturalnych, obiektach sportowych, restauracjach czy okolicach Białegostoku. Na innym regale broszurki promujące Szlak Tatarski. Przy oknie zaś, na stoliku, wyłożono ulotki Sanktuarium w Świętej Wodzie.

Ale prócz ulotek promujących Świętą Wodę - do których nie można mieć żadnych zastrzeżeń - są też... święte obrazki. Wielkości jak te, które zostawia odwiedzający po kolędzie duszpasterz. Po jednej stronie np. wizerunki św. Jana Pawła II czy Matki Siedmiu Boleści. Po drugiej... modlitwy. Podobno to ze względu na miejsce, w którym zlokalizowana jest informacja.

Fot.Agnieszka Sadowska / AG GWL BIAL SA

Białystok ma miłosiernego patrona

Świebodziń ma gigantycznego Chrystusa. Częstochowa największy pomnik Jana Pawła II. Białystok przebija je. Pomnikiem stanie się... całe miasto. Miasto Miłosierdzia pod auspicjami księdza Michała Sopocki. Za ideą stoi Stowarzyszenie Czcicieli Miłosierdzia Bożego. Jego członkowie chcieliby uznać błogosławionego za patrona, a Białystok tym samym uczynić miastem miłosierdzia.

- To mieszkańcy przynieśli do mnie apel w sprawie podjęcia przez radę miasta odpowiedniej uchwały, by ustanowić błogosławionego księdza Michała Sopoćko patronem Białegostoku - mówił w rozmowie z "Wyborczą" Mariusz Gromko.

Nie wszystkim radnym się to podobało.

- Mamy rozdział państwa od kościoła, a to jest krok w kierunku państwa kościelnego - komentuje Zbigniew Nikitorowicz, szef klubu radnych Platformy Obywatelskiej. - Ten pomysł nie jest już nawet o jeden most, ale o kilka mostów za daleko. Białystok promuje się jako miasto wielokulturowe, jedna piąta mieszkańców to prawosławni, mamy też Tatarów i osoby niewierzące. A teraz mamy mieć kościelnego patrona? Nie jest dobrze, jeżeli świeckie osoby nadają miastu religijnego patrona.

MARCIN ONUFRYJUK

Rusza system, który nie działa

Przez 119 skrzyżowań mamy - podobno - jeździć bardziej płynnie. Na pięciu z nich wyłapywani są kierowcy przejeżdżający na czerwonym świetle. W Białymstoku działa już system sterowania ruchem - informowaliśmy w maju.

- Idea systemu zarządzania ruchem jest taka, by ruch był w mieście był bardziej płynny - mówił prezydent Tadeusz Truskolaski.

Dodawał, że system ma ułatwić przejazd przez miasto autobusom jeżdżącym pod szyldem Białostockiej Komunikacji Miejskiej. Jest bowiem częścią dużego programu unijnego poprawy jakości transportu miejskiego w Białymstoku. W ramach jego kupiono już wcześniej nowe autobusy, przebudowano część ulic, wreszcie zamontowano właśnie system zarządzania ruchem. Ten ostatni element kosztował 28,5 mln zł (dotacja unijna wyniosła ponad 70 proc.).

- Priorytetem ma być komunikacja zbiorowa, ale system na pewno nie zaszkodzi też innym kierowcom - zapowiadała Bożena Zawadzka, zastępca dyrektora Zarządu Dróg i Inwestycji Miejskich. - Czas podróży na głównych korytarzach na pewno się skróci.

Szybko jednak okazało się, że system nie do końca działa tak, jak powinien. Tzw. zielona fala ciągle jest marzeniem, światła włączają się jak chcą, a kierowcy, którzy usiłują skręcić w lewo, czekają dłużej niż czekali.

Sprawdza się tylko system wyłapywania kierowców przejeżdżających na czerwonym świetle. Odczuli to ci, którzy dostali już zaproszenie po odbiór mandatu.

Do sądu za zburzenie willi

Nawet pięć lat wiezienia grozi właścicielom posesji przy Artyleryjskiej 2/5, na której do listopada stała modernistyczna, drewniana willa. Odpowiedzą za zniszczenie zabytku.

Właścicielki dobrze wiedziały, że mają do czynienia z obiektem, zabytkowym. Nie dość, że figurował w ewidencji zabytków, to był również chroniony zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Mało tego - konserwator wszczął nawet już postępowanie, by willę uznać za zabytek rejestrowy. A to np. otworzyłoby właścicielom drogę do starania się o dotacje na jego ratowanie. Wolały oni jednak ją zburzyć. Bez uzyskania jakiegokolwiek pozwolenia.

Zawiadomienie do prokuratury złożyli i konserwator, i magistrat. Sprawą zajął się też nadzór budowlany.

Sprawa trwa.

Fot. Marcin Onufryjuk / Agencja Gazeta

Hala musi być. I basta

Brak hali widowiskowo-sportowej powoduje upośledzenie rozwoju sportów zespołowych - piszą do prezydenta radni z komisji sportu i turystyki. I domagają się konkretnych działań, by jej budowa stała się w końcu faktem.

Uważają też, że znalezienie aż 120 milionów złotych potrzebnych, aby przy Ciołkowskiego powstała hala widowiskowo-sportowa nie jest problemem. Ich zdaniem pieniądze na halę można pozyskać z innych źródeł, niż Unia Europejska. Podobno są one do wyjęcia z ministerstwa sportu czy resortu szkolnictwa wyższego.

- Prezydent obiecał budowę hali w swoich programach. Chcemy mu tę obietnicę pomóc spełnić - komentował radny Zbigniew Brożek.

Fot. Agnieszka Sadowska / Agencja Gazeta

Zawiał Wicher. Po raz pierwszy

Najpierw był list otwarty w sprawie powołania na stanowisko Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Piotra Firsowicza.

- Wydawało się, że po odwołaniu ze wspomnianej funkcji skompromitowanego Andrzeja Nowakowskiego, otwiera się pozytywny rozdział w historii ochrony białostockich zabytków. Jednakże powołanie na to stanowisko dotychczasowego urbanisty miejskiego przekroczyło granice przyzwoitości. Decyzja ta, jest wyrazem wyjątkowej arogancji i pychy obecnego wojewody. Pozostaje nie tylko szkodliwa względem białostockich zabytków, ale jednocześnie odzwierciedla poziom obecnej elity rządzącej - pisał Sebastian Wicher w pierwszym z nich o decyzji podjętej przez wojewodę Andrzeja Meyera.

I dalej: ?Poniżej, wymieniam działania odzwierciedlające prawdziwy stosunek Piotra Firsowicza i Andrzeja Meyera do dziedzictwa kulturowego naszego miasta:

** usuwanie z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego niewygodnych dla inwestorów zapisów, odnoszących się do ochrony dziedzictwa kulturowego,

** wstrzymywanie prac związanych z aktualizacją gminnego programu opieki nad zabytkami miasta,

** niechęć do rozszerzenia gminnej ewidencji zabytków miasta,

** niechęć do składania zawiadomień w sprawie podpaleń i zniszczeń zabytków stanowiących własność miasta,

** opieszałość w sprawie działań związanych z utworzeniem parku kulturowego na Bojarach i Dojlidach,

** brak spójnej wizji związanej z utworzeniem biura i powołaniem Miejskiego Konserwatora Zabytków, czego skutkiem są braki kadrowe, znaczna ilość obowiązków oraz opóźnienia w prowadzonych postępowaniach administracyjnych (o moich obawach z tym związanych informowałem Sekretarza Miasta),

** zamawianie na koszt Miasta u ?ekspertów? opinii i koreferatów z konkluzjami uzasadniającymi konieczność rozbiórki zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków,

** skierowanie wniosku do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wykreślenie z rejestru zabytkowej oficyny jednej z najcenniejszych kamienic w Białymstoku, ?kolidującej z planowaną inwestycją drogową? (sic!) - jej narożnik miał wchodzić w chodnik; ostatecznie wniosek został rozpatrzony negatywnie.?

TOMASZ MARKOWSKI

Zawiał Wicher. Po raz drugi

Wiceprezydent Rafał Rudnicki miał naciskać na Miejskiego Konserwatora Zabytków by poszedł na rękę firmie Rogowski-Development i zmienił swe wytyczne do przebudowy jednego z budynków w centrum Białegostoku. Deweloper zainteresowany jest dawną siedzibą fizyki przy Lipowej 41.

Doniesienia te pojawiają się w liście, jaki do trzech radnych wysłał Sebastian Wicher z biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. Opisał w nim dokładnie jak w ciągu kilku dni zmieniane były wytyczne konserwatorskie. Radny Wojciech Koronkiewicz napisał w tej sprawie interpelację. Radni Konrad Zieleniecki i Piotr Jankowski od razu zawiadomili CBA. Wiceprezydent Rafał Rudnicki - który nadzoruje departamentu związane z przestrzenią miejską - uznał, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Sąd miał inne zdanie w tej kwestii. Wicher mimo tego pożegnał się z pracą w urzędzie. Przed sądem walczy dziś o przywrócenie do pracy.

Fot. Marcin Onufryjuk / Agencja Gazeta

Dmowski na pomnik

Podlaski Komitetu Uczczenia Pamięci Romana Dmowskiego, w którego zarządzie zasiada radny Dariusz Wasilewski zaczyna zbiórkę na budowę pomnika.

Dmowskiego chcą ustawić na placu Niepodległości. By go odlać, potrzebują 400-600 tys. zł. Wasilewski pytany o to, jak pomysł budowy pomnika na placu ma się do koncepcji jego przebudowy, którą od kilku lat ma już magistrat, odpowiada: - Przebudowa nie jest planowana na teraz. Jeżeli ustawiony zostanie tu pomnik, koncepcję zagospodarowania placu dostosuje się do pomnika. Celem jest to, by nie był to tylko pomnik pamiątkowy, ale budowla, która ubogaci i wkomponuje się w plac Niepodległości, bo to miejsce na to zasługuje.

Za pomnikiem stoją przedstawiciele wielu środowisk. W komitecie poparcia znajdują się m.in. arcybiskup Edward Ozorowski, biskup senior łomżyński Stanisław Stefanek, biskup drohiczyński Antoni Pacyfik Dydycz, arcybiskup senior Stanisław Szymecki, prof. Tadeusz Citko (były rektor Politechniki Białostockiej), Bogusław Dębski (były wicemarszałek województwa), Krzysztof Jurgiel, (PiS), Damian Raczkowski (PO), Wojciech Strzałkowski, Jan Borawski, Antoni Stolarski czy Mirosław Kiszko.

O tym, że Dmowski jest bohaterem, który nie zasługuje na pomniki mówił nieżyjący już Marcin Kornak ze Stowarzyszenia Nigdy Więcej.

- Budowanie pomnika najbardziej znanego polskiego antysemity w mieście, które od lat ma problemy z antysemityzmem, gdzie co chwilę wybuchają na tym tle skandale, to jest jak wyzwanie dla reszty społeczeństwa - mówił Kornak. - Nie należy zapominać kim był Roman Dmowski! Odwoływanie się dzisiaj do Dmowskiego to jest odwoływanie się do antysemityzmu i ksenofobii. Raz już było skandalem postawienie pomnika w Warszawie. Nie ma sensu jeszcze raz powtarzać tego błędu, tym razem w Białymstoku.

Pasażerowie pod napięciem

Do Białegostoku przyjechał pierwszy autobus elektryczny. To pojazd chińskiej marki BYD. Na zewnątrz srebrny. Wewnątrz - gdy rusza - cichy jak trolejbus. Pod ?maską? nie ma tradycyjnej skrzyni biegów ani silnika. Najważniejsze są akumulatory. I właśnie ich wytrzymałość interesuje szefów spółki KPKM, która zaczyna testy autobusu z napędem elektrycznym.

- Staramy się zapewniać jak najlepszą jakość usług, ale jednocześnie testujemy też rozwiązania ekologiczne - mówi wiceprezydent Robert Jóźwiak, który odpowiada za Białostocką Komunikację Miejską. - Przyświeca nam cel, by w stolicy regionu nazywanego Zielonymi Płucami Polski jeździły najbardziej ekologiczne autobusy.

Tradycyjny krótki autobus z silnikiem Diesla kosztuje około 1 miliona złotych. Elektryczny - około 1,7 mln zł. Ale koszt paliwa jest o połowę tańszy niż przy tradycyjnym pojeździe. Po kilku latach można więc mówić o zwrocie. Testy autobusu elektrycznego są przymiarkami Białegostoku do nowej perspektywy unijnej. Jednym z priorytetów w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego jest gospodarka niskoemisyjna, w ramach której mieści się też rozwój sieci autobusowych.

TOMASZ MARKOWSKI

Rodzina Zbirohowskich-Kościów znów ma grób

Jeszcze w marcu był kupą gruzu. W lipcu można było go znów podziwiać w pełnej krasie. Mowa o nagrobku rodziny Zbirohowskich-Kościów na cmentarzu farnym. Odnowiony został staraniami proboszcza parafii Wniebowzięcia NMP.

W 2014 roku grób przestał istnieć właściwie w jednym momencie. Wszystko przez wichurę i powalony konar drzewa, który spadł wprost na modernistyczny, zbudowany w międzywojniu pomnik. Od tamtej pory połamane płyty straszyły. Dopiero po publikacjach "Wyborczej" płyty zostały poukładane. Nikt jednak nie chciał nagrobku odbudować. Konserwator wojewódzki mówił, że powinna się tym zająć rodzina. Proboszcz odsyłał do magistratu. Przedstawiciele ratusza rozkładali ręce.

Aż tu nagle... Okazało się, że grób znów stoi. Poskładany z poszczególnych elementów, z tabliczkami upamiętniającymi poszczególne osoby z rodu: Władysława Hermana, Natalię z Szepietowskich oraz Marję i Witolda. Znów można przeczytać też sentencję ?W wschodzie słońca wstaliśmy do brata/spać pójdziemy o wieczornej zorzy/ale do grobu my zawsze jednacy/słudzy boży?.

Proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w rozmowie z ?Wyborczą? mówił krótko.

- Była taka potrzeba i jest zrobione - ksiądz Henryk Żukowski nie chce się chwalić jak doszło do renowacji.

MARCIN ONUFRYJUK

Rudnicki w prokuraturze

Prokuratura sprawdzi, czy Rafał Rudnicki przekroczył swe uprawnienia i naciskał na miejskiego konserwatora zabytków, by ten poszedł na rękę jednemu z białostockich deweloperów.

Jak mówi Andrzej Bura, zastępca prokuratora okręgowego śledztwo zostało już wszczęte.

- Postępowanie prowadzone będzie w kierunku artykułu 231 paragraf 1 i 2, czyli przekroczenia uprawnień - mówi w rozmowie z "Wyborczą" prokurator Andrzej Bura. - Prowadzenie postępowania powierzono białostockiej delegaturze Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Takie było zalecenie centrali CBA, do której wpłynęło pismo o możliwości popełnienia przestępstwa przez wiceprezydenta Rafała Rudnickiego nadzorującego m.in. departamenty odpowiedzialne za przestrzeń miejską. Wiceprezydent Rudnicki miał naciskać na Miejskiego Konserwatora Zabytków Dariusza Stankiewicza by ten zmienił swe wytyczne dla budynku przy Lipowej 41. Dawną szkołą żydowską, w której funkcjonował wydział fizyki Uniwersytetu w Białymstoku zainteresowana jest firma Rogowski Development. Deweloper przygotował już nawet wizualizacje, jak chciałby obiekt przebudować. Pierwotne wytyczne nie pozwalałyby zrealizować tych zamierzeń. Stąd pojawiły się kolejne, już nie tak rygorystyczne.

Stacje do naprawy rowerów

Miały pójść na stacje naprawcze rowerów i poszły. Mowa o 15 tysiącach złotych, jakie za projekt BiKeR w konkursie Podlaskiej Marki Roku otrzymała gmina Białystok.

Pierwsza stacja naprawy rowerów pojawiła się już na skrzyżowaniu alei Piłsudskiego i ulicy Sienkiewicza. To tu jest spory ruch rowerowy (dołem prowadzi ścieżka nad rzeką Białą, obok powstaje centrum handlowe). Trzy kolejne staną na skrzyżowaniu ulic Ryszarda Kaczorowskiego i Mikołaja Kopernika, rejonie Rynku Kościuszki a także ulicy Marii Skłodowskiej-Curie.

Rudera odzyskała blask

Czternaścioro podopiecznych Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej "Jedynka" znalazło nowy dom. Ich nowy adres to ul. św. Andrzeja Boboli 5 na Starosielcach. Do tej pory ?Jedynka? zajmowała duży gmach przy ulicy Słonimskiej. Nowe przepisy o domach dziecka wymusiły jednak na gminie zmiany. Zamiast w dużych placówkach, podopieczni mają zamieszkiwać w mniejszych, maksymalnie czternastoosobowych grupkach. I gmina powoli wprowadza te zasady.

Boboli 5 to adres z długą historią. Początkowo była to carska "achrana", urzędnicy carscy siedzieli tu do końca pierwszej wojny światowej. Później, aż do września 1939 roku, budynek służył jako siedziba policji państwowej. Na parterze swoje mieszkanie miał zastępca komendanta Władysław Żochowski. Został aresztowany przez Sowietów i stracony w Miednoje, a jego rodzinę wywieziono do Kazachstanu. Od października 1939 roku był tu magistrat pod sowiecką władzą. Później, do lipca 1944 roku urzędował w tym miejscu burmistrz Johan Cimoch. Po wojnie w budynku był komisariat milicji, biblioteka i placówka służby zdrowia. Gdy w latach 80. komisariat został przeniesiony na Słoneczny Stok, wprowadziła się tu poczta. W ostatnich latach był to pustostan.

AGNIESZKA SADOWSKA

Kirkut odchrzczony

Nie ma żadnych przeszkód, by rozbudować na boki halę mięsną przy ulicy Bema - uważają radni Prawa i Sprawiedliwości. Gmina żydowska jest zaskoczona: - To teren cmentarza!

Swoimi błyskotliwymi opiniami na temat możliwości rozbudowy hali radni Prawa i Sprawiedliwości dzielili się podczas posiedzenia komisji zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska rady miasta. Debatowali na nim o projekcie planu obejmującego okolice ulic Bema, Młynowej i Cieszyńskiej. To na tym obszarze znajduje się jedne z białostockich kirkutów.

- Powiem krótko. Ja nie rozumiem pewnych tematów. W Polsce mamy prawo polskie (...)Teren cmentarza został odświęcony przez Żydów. (...) Dlaczego miasto blokuje, a obok stoi wieżowiec? Tu ma być nisko, a tu wysoko, bo ktoś z Warszawy [z gminy żydowskiej - red.] poszedł do pana prezydenta. Spotkał się i protestuje. A jakie ma prawo do terenu? Żadnego na dzień dzisiejszy. polskie prawo obowiązuje i musimy polskiego prawa przestrzegać. I żadne inne!

JĘDRZEJ WOJNAR

Mały krok do Krywlan

Firma Innebo opracuje dokumentację techniczną lotniska na Krywlanach. Dostanie za nią 1,151 mln zł. Przygotowanie dokumentacji to kolejny etap prac nad projektem zmiany charakteru białostockiego lotniska na typ ogólny o ograniczonej certyfikacji - by o każdej porze roku na Krywlanach mogły lądować samoloty pasażerskie zabierające na swój pokład do 50 pasażerów. W sierpniu rozpoczęły się prace nad wykonaniem ogrodzenia Lotniska Krywlany w Białymstoku.

Porozumienie Białegostoku i Aeroklubu Polskiego zakłada, że miasto wybuduje pole wzlotów o nawierzchni utwardzonej wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na lotnisku Białystok-Krywlany. Ma spełniać wymagania techniczno-eksploatacyjne stawiane dla lotnisk użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji. Natomiast to Aeroklub Polski ma uzyskać wszelkie decyzje, zezwolenia i certyfikacje konieczne do wpisania lotniska Krywlany do rejestru lotnisk cywilnych jako lotniska użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji, zgodnie z wymogami prawa lotniczego.

Starocie na Rynku

18 października w centrum Białegostoku pojawili się kolekcjonerzy. Okazją do spotkania był Rynek Staroci organizowany przez miasto i Stowarzyszenie Kolekcjonerów w Białymstoku.

Rynek Staroci na Rynku Kościuszki to nowość. Do tej pory kolekcjonerzy pojawiali się przy klubie ?Krąg? na Wierzbowej oraz w Kiermusach (wcześniej można było ich spotkać np. przy hali Włókniarza). Ideę wpuszczenia kolekcjonerów do centrum Białegostoku promował radny Wojciech Koronkiewicz (SLD). Zapalił do niego włodarzy, co rozmawiali ze ?zbieraczami? monet, znaczków, figurek, zegarów, lamp, broni czy biżuterii. I dogadali się.

Piotr Nalewajko z Klubu Kolekcjonerów w Białymstoku  wierzy, że impreza okaże się sukcesem.

- Naszym celem jest rozpropagowanie kolekcjonerstwa oraz skonsolidowanie kolekcjonerów. Augustoów czy Łomża już mają takie giełdy. Z większych miast mogę wymienić Lublin. Liczymy, że na Rynku Kościuszki pojawi się bardzo wielu uczestników i będzie to wstęp do kolejnych imprez - podkreśla Nalewajko.

TOMASZ MARKOWSKI

Radni blokują krematorium

Radni uchwałami próbują stopować zakusy firm pogrzebowych, by w Białymstoku uruchomić spopielarnię zwłok. W październiku podjęli plan zagospodarowania przestrzennego okolic ulicy Marczukowskiej.

Uznali, że teren wzdłuż rzeki Bażantarki, na którym miał powstać zakład pogrzebowy wraz ze spopielarnią przeznaczany jest na zieleń. Jest to bowiem tzw. system przyrodniczy miasta. Wcześniej o pomoc radnych prosili mieszkańcy okolicy. Zbierali podpisy, podnosili że obok mają być odnawiane stawy Marczukowskie, nad którymi powstaną tereny rekreacyjne.

Radnych przekonali. Przekonali też by spróbować przyblokować krematorium, jakie już stoi przy ulicy Ciołkowskiego.

Fot. Jędrzej Wojnar / Agencja Gazeta

Zielone światło dla pozarządówek

Miasto może dokończyć remont kamienicy przy św. Rocha 3, a kosztami obciążyć firmę Rawbud. Tak orzekł białostocki sąd okręgowy. To oznacza, że po półtorarocznej przerwie jest szansa, że na plac budowy siedziby pozarządówek wrócą ekipy budowlane.

Firma Rawbud przerwała roboty budowlane w 2013 roku. Wobec opóźnień i nie podejmowania dalszych działań przez wykonawcę, miasto złożyło do Sądu Okręgowego pozew o upoważnienie do wykonania zastępczego na koszt Rawbudu. W październiku sąd orzekł, że gmina może dokończyć remont.

JĘDRZEJ WOJNAR

Najlepszy budynek na Podlasiu

Znamy wynik siódmej edycji konkursu Aedificium na najlepszy budynek na Podlasiu. Najwyżej oceniono aulę Uniwersytetu w Białymstoku przy ul. Świerkowej. Aula UwB została wybrana spośród jedenastu budynków zakwalifikowanych do finałowego głosowania (łącznie z całego województwa nadesłano 33 realizacje). Jury składające się z architektów uznało, że najlepiej wypada właśnie ta realizacja - jej projekt stworzyły połączone siły dwóch biur projektowych. To Arkon Jana Kabaca oraz Meteor Architects Anny Pszonak i Bogdana Pszonaka.

- Zamierzeniem autorów projektu było stworzenie architektury edukacyjnej zarówno w aspekcie rozwiązań funkcjonalnych jak i estetycznych, szczególnie istotnych dla środowiska, w którym kształtowana jest osobowość studiującej młodzieży. Współczesna, zdecydowana w swoim wyrazie forma architektoniczna tworzy mocny akcent narożnika ulic, a poprzez rytm wertykalnych podziałów i kolor nawiązuje do najbardziej istotnego kontekstu - Lasu Zwierzynieckiego. Miękkie wygięcie ściany elewacji frontowej akcentuje wejście główne. Poziome przesunięcia kondygnacji odpowiadają wewnętrznemu układowi pomieszczeń. Najodpowiedniejszym materiałem, wydała się autorom blacha miedziana - ze względu na miękkość i łatwość formowania. Mając na uwadze te cechy opracowano autorskie detale połączeń miedzianych paneli elewacyjnych. Pozostałe elewacje, w nawiązaniu do sąsiednich budynków uczelnianych, wykończono szarą, betonową cegłą.

Lato w środku jesieni

Cztery nowe rzeźby pojawiły się w salonie ogrodowym rezydencji Branickich. To m.in. trzy letnie znaki zodiaku. Rzeźby stanęły w jednym z tzw. parterów bukszpanowych. Na początek. Docelowo bowiem podobne dekoracje mają zdobić również pozostałe trzy partery. Wykonał je Michał Jackowski, który od kilku lat zajmuje się dekoracjami rzeźbiarskimi na terenie rezydencji.

Nowe rzeźby to pucołowate putta, postaci dzieci charakterystyczne dla baroku. Symbolizują raka, pannę, lwa oraz alegorię poezji heroicznej - to chłopczyk grający na rogu. Jackowski musiał bazować na dokumentacji, szukać analogii w innych rezydencjach barokowych. Wykorzystał m.in. XVIII-wieczną rycinie Rentza.

TOMASZ MARKOWSKI

Dwa muzea żydowskie?

Radni z komisji kultury podchodzą z życzliwością do projektu stworzenia Społecznego Muzeum Historii i Kultury Żydów Białegostoku i regionu. Miałoby powstać w lokalu udostępnionym przez jednego z deweloperów. Przypomnieć trzeba, że nad projektem innej placówki - Muzeum Białostockich Żydów - pracuje już magistrat.

Z pomysłem na muzeum przyszli na posiedzenie komisji kultury i promocji miasta przedstawiciele dwóch stowarzyszeń: Towarzystwo Przyjaciół Kultury Żydowskiej i Stowarzyszenie Szukamy Polski. Działać miałoby w... lokalu przekazanym przez firmę Rogowski Development. Chodzić miałoby o lokal w budynku przy Lipowej 41.

Jak ma się ta idea do pomysłu utworzenia Muzeum Białostockich Żydów w starej fabryce przy ulicy Kijowskiej? Zdaniem radnych nie ma to znaczenia, czy muzeum będzie działało pod egidą placówki miejskiej, czy organizacji pozarządowych. Gmina odpowiada, że chce sama realizować budowę muzeum.

MARCIN ONUFRYJUK

Ostatnie pożegnanie zabytku

Wieniec "Ostatnie pożegnanie" pojawił się na fasadzie budynku przy Dojnowskiej 88d. To kolejny obiekt, który znika właśnie z krajobrazu Białegostoku.

I choć jeszcze niedawno mieszkali tu lokatorzy gminni, zapadła decyzja o tym, że budynek zostanie zburzony. Może to zaskakiwać, zważywszy że historycy wskazywali iż może pochodzić jeszcze z XIX w., pojawiały się też sugestie, że może mieć historyczne powiązania z pobliskim browarem Dojlidy. Nie był jednak w żaden sposób chroniony - nie figurował ani w rejestrze zabytków, ani w ewidencji.

- Pomysł nasunął się podczas robienia wieńców dla tych, którzy odeszli - mówi Maciej Rowiński-Jabłokow z facebookowego profilu "Ręce precz od Dojlid". - Pomyślałem, że ten odchodzący właśnie budynek również zasługuje na pamięć. Kto będzie tęsknił za tym budynkiem, niech obok niego zapali świeczkę lub znicz.

Białystok ma budżet

Ograniczenie finansowania Opery i Filharmonii Podlaskiej a także ścięcie kwoty na budowę pasa startowego na Krywlanach. A do tego wsparcie popieranej przez Kościół metody naprotechnologii. Białystok ma budżet, do którego radni Prawa i Sprawiedliwości wprowadzili wszystkie zgłaszane poprawki. W sumie radni PiS zgłosili do budżetu ponad 60 poprawek. Kolejne dorzucili przedstawiciele Platformy Obywatelskiej oraz Komitetu Truskolaskiego. W sumie nazbierało się ich 72. Spośród nich 51 prezydent Tadeusz Truskolaski wprowadził do budżetu jako autopoprawki. Wśród nich znalazły się pieniądze m.in. sekundniki na skrzyżowaniach objętych systemem rejestracji wjazdów na czerwonym świetle, stworzenie alei niezłomnych i niezwyciężonych w Zwierzyńcu, budowę kolejnych ulic osiedlowych czy inwestycje w placówkach oświatowych a także fundusz filmowy w Białostockim Ośrodku Kultury. Truskolaski nie chciał jednak słyszeć o ścinaniu finansowania Opery czy też o wspieraniu naprotechnologii. Decyzję na ten temat pozostawił radnym PiS. A że mają w radzie większość, wynik głosowania był znany jeszcze przed głosowaniem.

Gorącą dyskusję radnych wywołał temat finansowania Opery i Filharmonii Podlaskiej.  Miasto kupuje w niej produkcje. Tak też maiło być w tym roku. Radni PiS zweryfikowali jednak te plany. Krzysztof Stawnicki z PiS postawił sprawę jasno: - Nie jesteśmy przeciwnikami finansowania Opery i Filharmonii Podlaskiej. Ale nie w takiej formule, jak dotychczas. Jako klub radnych PiS chcemy zostawić 300 tys. zł na festiwal Halfway, a resztę przekazać naszym jednostkom - mówił.

I dodawał, że temat na rok 2016 jest zamknięty.