Co w kinach? Pierwsze premiery w 2015 roku [WIDEO]

USA 2014 (Big Eyes) Reż. Tim Burton. Aktorzy: Amy Adams, Christoph Waltz, Danny Huston

Bardzo ciekawa historia. Jedna z tych, które napisało samo życie i gdyby nie to - tzn. gdyby powstała wyłącznie w głowie scenarzysty - zostałaby uznana za wydumaną. Wiele też mówiąca o czasach, w jakich się rozegrała - zwłaszcza o sytuacji kobiety.

Jest rok 1958. Margaret (Adams w blond peruce a la Marilyn Monroe) opuszcza męża i z małą córeczką przenosi się do San Francisco. Zatrudnia się w fabryce mebli, ale zaczyna też malować ? bardzo charakterystyczne obrazy, przedstawiające małe dzieci z ogromnymi jak spodki, błagalnie patrzącymi oczami. Sprzedaje je (za bezcen) na miejscowym perskim targu, gdzie spotyka Waltera (Waltz), niedzielnego artystę, wystawiającego widoczki z Paryża (okropne!). Wkrótce zostają małżeństwem i razem próbują przebić się na rynek ze swoją twórczością. I tu uwaga: SPOILER. Obrazy Margaret (w przeciwieństwie do malunków męża) zaczynają się całkiem dobrze sprzedawać. I wówczas Walter przekonuje ją, że ze względów handlowych lepiej by było, aby to on uchodził za ich autora...

I tak też się dzieje. Obrazy 'smutnych dzieci' idą coraz lepiej, wytwarza się moda na ich posiadanie - ale to Walter jest jedynym beneficjentem tej sytuacji, to na niego - jako rzekomego twórcy - spływa splendor i zaszczyty. Biedna Margaret siedzi (niemalże zamknięta na klucz) w pracowni i wdychając opary z terpentyny produkuje płótno za płótnem. Jedno trzeba Walterowi oddać: żaden z niego malarz, ale za to prawdziwy artysta biznesu - rzutki, pomysłowy, z niezwykłymi zdolnościami do autopromocji. Z twórczości żony rozkręca interes na wielką skalę (reprodukcje, pocztówki itd.), buduje prawdziwe finansowe imperium. Gdyby dogadali się inaczej, mógłby być jej fantastycznym menadżerem - i wszystko byłoby w porządku.

Ale nie jest w porządku - Walter jest po prostu oszustem, trutniem pasożytującym na jej talencie. Czemu Margaret godzi się na ten upokarzający, wywłaszczający ją z wszystkiego (oprócz pieniędzy) układ? Hmm... to najsłabszy punkt filmu. Oczywiście, bardzo wiele rzeczy uzasadnia uległość Margaret. Jest niepewna siebie i niezbyt asertywna, Walter zaś potrafi być bardzo przekonujący. Jego praktyczny argument ('malarstwo kobiet słabo się sprzedaje') jest, historycznie rzecz biorąc, prawdziwy - rzeczywiście w tym okresie na artystycznym rynku nie było mowy o równości płci. Wyzwoleniu Margaret nie sprzyja też ogólna sytuacja kulturowa: w Ameryce lat 60. kobieta miała być schowana w cieniu męża, iść z tyłu, pomagać mu w karierze. Wreszcie ostatni argument, o którym wspomniałem na początku - 'tak było', historia jest oparta na faktach. A mimo to niewolnicza bierność Margaret wydaje mi się przesadna. W końcu jej początkowa decyzja - porzucenie męża i zdanie się na niepewny los samotnej matki - świadczyła o pewnej odwadze i niepokorności.

Wiarygodności nie dodaje też opowieści pewna niespójność stylistyczna filmu. Z jednej strony Burton chce być tu realistyczny, a drugiej - jego artystyczny temperament popycha go w stronę stylizacji (proszę zobaczyć, jak bardzo zanurzony w pop-artowskiej estetyce lat 60. jest film). Najbardziej jest to jednak widoczne w odmienności aktorskich stylów obojga protagonistów: Adams gra wprost, bardzo serio, jakby uczestniczyła w feministycznym manifeście, Waltz przychodzi tu z farsy, jest przerysowany, karykaturalny, w typie wesołego psychopaty (nie wiem jakim cudem wierzono w jego ? tak błazeńsko nadekspresyjnie wypowiadane - kłamstwa). Oboje grają jakby w dwóch różnych filmach.

Ale i tak, ten, który się z nich składa, warto zobaczyć. - pisze Paweł Mossakowski

Film od lat 15, Helios Galeria Alfa godz. 11.30 (brak seansu 04.01) 13.45, 20.30

Wielka Brytania-USA-Francja 2014. Reż. Paul King. Aktorzy: Hugh Bonneville, Sally Hawkins, Nicole Kidman, Peter Capaldi. Dubbing: Artur Żmijewski, Maja Ostaszewska, Aleksander Mikółajczak, Jolanta Fraszyńska

Peruwiański miś grasuje w Londynie, a przy okazji odkrywa zalety (i wady) ludzkiej cywilizacji.

Z dalekiego Peru, całkowicie sam (bo bez, jak się okaże w ostatniej chwili, babci), miś o imieniu, którego ludzie nie potrafią wymówić, rusza do Londynu. Ma na szyi ma kartkę, która zachęca, by ktoś się nim zaopiekował i ma też w głowie mnóstwo wyobrażeń na temat Londyńczyków (i ludzi w ogóle), które za chwilę skonfrontuje z rzeczywistością.

A jednak nie: mieszkańcy wielkiego miasta wcale nie są tak uprzejmi, jak twierdził kiedyś badający peruwiańskie puszcze profesor-podróżnik, do obcych mają stosunek obojętno-niechętny, ciągle się gdzieś spieszą, kogoś udają, mają też zwyczaj mijać innych (nawet najbliższych) przezroczystym wzrokiem. Nie tylko patrzeć, ale widzieć: tego właśnie miś nauczyć może rodzinę Brownów, która postanawia go przygarnąć. Co prawda tylko na jedną noc, co prawda z opcją dodatkowego ubezpieczenia mieszkania, ale zawsze - w końcu wszystko się jakoś zaczyna.

Nowa ekranizacja przygód bardzo dobrze wychowanego Paddingtona (imię to nadadzą mu oczywiście Brownowie), który ma wyjątkowy talent do wywoływania rozmaitych katastrof, całkiem zgrabnie trzyma się klimatu literackiego pierwowzoru. Jest to więc film na swój sposób elegancki, skrojony dość staroświecko, wywołujący uśmiech szczery i spontaniczny, a nie rechot. A przy tym nieźle dawkujący żarty, przygodę (jak efektowny pościg za złodziejem, któremu Paddington chciał wyłącznie oddać portfel), prorodzinny sentymentalizm i grozę.

Ten ostatni element to domena samej Nicole Kidman w roli czarnego charakteru: zabawne, że w tak jednowymiarowych postaciach aktorka zachwycająca kiedyś w 'Dogville' czy 'Godzinach' przekonuje dziś najbardziej. Bądźmy zresztą szczerzy - Brownowie też nie są tu zbyt zniuansowani: mama (Hawkins) ma gołębie serce, tata (Bonneville) ugrzązł w zbyt poważnie traktowanej formule 'ojciec-mąż', a nastolatka buntuje się, choć tak naprawdę łaknie bliskości, akceptacji i odrobiny szaleństwa. No cóż, całe show w końcu i tak kradnie świetnie animowany Paddington.

Nie razi więc na ekranie ani całkiem spora dawka nielogiczności (doprawdy piękną 'angielszczyzną' posługuje się miś, który dziwi nie dlatego, że mówi, ale dlatego, że jest misiem), ani przewidywalność fabuły. Może dlatego, że coraz mniej tak uroczo oldskulowych filmów dla najmłodszych - a ci (jak sprawdziłem) właśnie tego rodzaju kino nie tylko doceniają, ale też kapitalnie się nim bawią. - recenzuje Paweł T. Felis

Film b.o., Helios Atrium Biała godz. 10, 11, 12, 13, 14.15, 15, 16.30, 18.45; Galeria Alfa godz. 9.30, 10.30, 11.45, 12.45, 14, 16.15, 18.30

Argentyna, Hiszpania 2014 (Relatos salvajes) Reż. Damian Szifron. Aktorzy: Erica Rivas, Ricardo Darin, Oscar Martinez, Julieta Zylberberg

Czarna komedia z Argentyny.

Wolę pełnometrażowe fabuły od filmów nowelowych (tak jak wolę powieści od zbiorów opowiadań), ale ta argentyńska składanka, współ-produkowana przez Pedro Almodovara, jest pod pewnymi względami wyjątkowa. Po pierwsze, została napisana i zrealizowana przez jednego twórcę (a nie przez dziesięciu, jak zazwyczaj), co oczywiście nie gwarantuje jednolitości stylistycznej, ale przynajmniej chroni przez pstrokacizną. Po drugie, jest rzeczywiście udana, zabawna i inteligentna, co docenili nawet, mało na ogół łaskawi dla komedii, członkowie Amerykańskiej Akademii Filmowej, umieszczając 'Historie...' wśród dziewięciu najlepszych filmów nieanglojęzycznych, gdzie będą konkurowały z naszą 'Idą'.

Zaczyna się od mocnego uderzenia - pierwsza historyjka (rozgrywająca się na pokładzie samolotu), najkrótsza z sześciu składających się na film, jest zarazem najlepsza, oparta na najbardziej odlotowym pomyśle i operująca niezmiernie surrealistycznym rodzajem humoru. Późniejsze są już bardziej konwencjonalne (co nie znaczy banalne). Ich poziom jest wyrównany, choć jak zawsze w tego rodzaju antologiach, znajdą się kawałki lepsze i gorsze (a właściwie bardzo dobre i dobre). Mnie np. najmniej podobała się czwarta i piąta opowiastka - obie skądinąd fajne, ale wiele od pozostałych ziemsko realistyczne, bliskie satyry społecznej i chyba też ciut przeciągnięte. Jednak to rzecz gustu - podejrzewam, że co widz, to ranking będzie inny.

Co je łączy? W większości opisują sytuacje, w których człowiek, mówiąc potocznie, 'wychodzi z siebie', traci nad sobą kontrolę, odbija mu. Jakiś próg wytrzymałości zostaje przekroczony, jakaś bariera pęka i z istoty cywilizowanej wychodzi dzikus - cienka jest ta granica. Podstawowym motywem jest też motyw zemsty (co może się łączyć z powyższym, choć niekoniecznie): czasem odruchowej i spontanicznej, czasem starannie przygotowanej. Ale zawsze zasłużonej - z przedstawionymi tu aktami odwetu się solidaryzujemy i traktujemy za zasłużoną odpłatę, nawet gdy są okrutne. Nie brakuje więc przemocy (w jednej z opowieści mamy do czynienia z jej samo-nakręcającą się spiralą) na ogół umownej i bardziej sugerowanej niż pokazywanej wprost. Humor - dobrej klasy - ma wyraźnie czarny odcień, nie popada jednak w makabreskę. Zaś na marginesie całej tej zabawy argentyński reżyser pokazuje swój kraj i nie jest to obraz budujący: kafkowska biurokracja, korupcja, rażące nierówności społeczne... Znacie? Znamy? No to obejrzyjcie.

Paweł Mossakowski

Film od lat 15, Helios Atrium Biała godz. 15.45, 20

USA 2014 (Unbroken). Reż. Angelina Jolie. Aktorzy: Jack O'Connell, Takamasa Ishihara, Domhnall Gleeson, Garrett Hedlund

Angelina Jolie o Louisie Zamperinim - on jako postać fascynuje, ona jako reżyserka: zawodzi.

Amerykańskie kino takich bohaterów uwielbia. Louis Zamperini jako nastolatek - 'obcy', bo z włoskimi korzeniami - musiał radzić sobie z niechęcią rówieśników i wywalczyć nie zawsze szlachetnymi sposobami pozycję w grupie. Dzięki bratu odkrył swój talent do biegania i jako człowiek znikąd dotarł aż na olimpiadę w Berlinie, gdzie przeszedł do historii swoim niesamowitym finiszem. W czasie II wojny światowej zapisał się do marynarki lotniczej, ale jednej z misji omal nie przypłacił życiem. Jednak tragicznych doświadczeń miał w życiu o wiele więcej.

W swoim drugim fabularnym filmie o kolejnych etapach życia Zamperiniego opowiada - w roli reżysera - Angelina Jolie. I robi to dokładnie tak, jak można się było spodziewać: po szkolnemu, dość toporną ręką, przechodząc od jednego patetycznego momentu do kolejnego. Chwilami film ma nawet swoją energię, w czym ogromna zasługa mistrza Rogera Deakinsa jako autora zdjęć. Tyle że Jolie wykazuje się głuchotą na niuanse - kurczowo trzyma się założenia, że robi film o ludzkim heroizmie (zarówno w sportowej rywalizacji, jak i w obozie jenieckim, w którym rządzi sadystyczny komendant), ale właśnie 'człowieka' na ekranie za mało. 'Ten film przypomina o wspaniałym pokoleniu i jego wartościach: rodzinie, honorze, poczuciu wspólnoty' - twierdzi reżyserka, sama niejako tłumacząc słabości 'Niezłomnego'.

Trudno mi wytłumaczyć fakt, że współautorami scenariusza byli bracia Coen: akurat oni zawsze znajdowali sposób, by choćby drobiazgami wywrócić klasyczną narrację, jak ognia unikali też kiczu. A kiczu akurat w 'Niezłomnym' jest mnóstwo - za irytującą, boleśnie psującą kolejne sceny muzykę Alexander Desplat, coraz częściej w swoich kompozycjach wtórny, powinien dostać żółtą kartkę. Nie przekonał mnie też w głównej roli Jack O?Connell, którego twarz wygląda niczym wykuta z kamienia. I tak też O'Connell gra: ciągle na wysokim 'C', na skrajnościach, w czym - rzecz jasna - duża zasługa stojącej za kamerą reżyserki.

Paradoksalnie jednak 'Niezłomny' nie jest tak zły, jak można by się tego - choćby po debiutanckiej 'Krainie miodu i krwi' Jolie - spodziewać. Tyle że filmów jak 'Niezłomny' powstało już mnóstwo, na dodatek lepiej zrealizowanych, lepiej rozpisanych i z o wiele większą klasą zagranych. Co nie zmienia faktu, że sama postać Zamperiniego i tak imponuje - jako człowieka, który w rozgrywce z losem nigdy nie złożył broni i który jak mało kto granice tego, co jesteśmy w stanie znieść, przekroczył. Za to - na wyrost - trzecia gwiazdka. I za dokumentalny, wklejony na koniec obrazek Zamperiniego, który w tym jednym ujęciu z ogniem olimpijskim przemówił do mnie bardziej niż dwugodzinna tyrada aktorki może zbyt śmiało wierzącej we własne reżyserskie umiejętności. - recenzuje Paweł T. Felis

Film od lat 15, Helios Galeria Alfa godz. 3.30, 18.45, 21.30

Australia 2014 Reż. Julius Avery. Aktorzy: Brenton Thwaites, Ewan McGregor, Alicia Vikander, Jacek Koman

Film sensacyjny, który widzieliście sto razy.

19-letni JR (nijaki Thwaites) trafia do wiezienia za bliżej nie sprecyzowane przestępstwo (raczej drobne sadząc z krótkiego, sześciomiesięcznego wyroku). Jest młodzieńcem urodziwym, więc miałby pod celą ciężkie życie, ale na szczęście trafia pod opiekuńcze skrzydła legendarnego rabusia Brendana (nieogolony McGregor). Ale nie ma nic darmo: w zamian za opiekę Brendan oczekuje, że po wyjściu JR pomoże mu w ucieczce.

Nie jest to film zły, wyreżyserowany jest zręcznie, a Ewan McGregor, grający wbrew swojemu ekranowemu wizerunkowi (żadnego chłopięcego wdzięku, same groźne miny) jest w roli zbira całkiem przekonujący ? wszechstronny to aktor, nie ma dwóch zdań. Tyle, że to wszystko jest niewiarygodnie wprost schematyczne, co tym bardziej widoczne - i zgrzytliwe! - że sam styl filmu próbuje być szorstki i surowo realistyczny.

Nie ma tu właściwie ani jednego pomysłu ani rozwiązania, którego by już wcześniej nie wykorzystano w tego rodzaju filmach, a tzw. 'zaskakujące zwroty akcji' mogą być zaskakujące jedynie dla kogoś, kto nie oglądał w życiu żadnego thrillera. Wytatuowane byki, które dybią na cnotę młodego więźnia - było w co drugim filmie rozgrywającym się w kryminale; quasi ojcowsko-synowska więź między starym kryminalistą a żółtodziobem - było ze sto razy; ucieczka z więzienia helikopterem - było nawet w polskim filmie ('V.I.P.' Machulskiego z 1991 r.).

A potem jeszcze (tu UWAGA: SPOILER) - rosyjski gangster (grany przez polskiego aktora Jacka Komana), który zleca robotę naszej, już przebywającej na wolności dwójce; skok, który idzie nie całkiem tak, jak planowano; 'zakazana miłość' (JR wpada w oko dziewczynie ze stajni wspomnianego mafioza, zazdrosnego o swoje podopieczne); nielojalności i zdrady wśród wspólników itd., itp. Całej tej orgii stereotypów towarzyszy pretensjonalna metaforyka szachowa - jakby tu się dokonywały Bóg wie jak wyrafinowane operacje, a nie prymitywne intrygi, które można przewidzieć z półgodzinnym wyprzedzeniem. Film do obejrzenia w TV po tygodniu ciężkiej pracy, gdy człowiek nie ma już siły myśleć, ale w kinie? Po co? No, chyba, że ktoś się kocha w Ewanie McGregorze i szuka okazji, aby go zobaczyć. - pisze Paweł Mossakowski

Film od lat 15, Helios Atrium Biała godz. 13.45, 19, 21.30