Kolekcja Wacława Wesołowskiego
1 z 19
Szklane płytko znalezione na strychu domu Wacława Wesołowskiego kryją wiele zagadek. Chociażby ta fotografia. Specjaliści którym ją pokazywaliśmy nie byli w stanie stwierdzić, co za mundury noszą uwiecznieni na niej kobieta i mężczyzna o egzotycznych rysach twarzy.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
2 z 19
Trudno powiedzieć, kim mogli być mężczyźni z tego zdjęcia. Pierwszy z lewej nosi na sobie rosyjski mundur i czapkę od niego, pozbawione jednak wszelkich dystynkcji. Czyżby chodziło żołnierzy walczącej po stronie Polskiej w wojnie polsko-bolszewickiej Ochotniczej Sprzymierzonej Armii, dowodzonej przez generała Stanisława Bułak-Bałachowicza? Ze źródeł historycznych wiadomo, że część z nich osiedlono w Czarnej Wsi.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
3 z 19
Spośród 76 szklanych płytek odnalezionych na strychu domu Wacława Wesołowskiego to zdecydowanie nie pasuje do reszty. Przedstawia miejscowość zbudowaną na wysokich wzgórzach, osoba na pierwszym planie zdaje się nosić jakąś południową szatę. Napis cyrylicą na straganie zdaje się wskazywać na to, że chodzi o uspołeczniony przez bolszewików punkt sprzedaży napojów.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
4 z 19
Niektóre z osób uwiecznionych przez Wacława Wesołowskiego powtarzają się na różnych zdjęciach. Tam jest np. w przypadku tego mężczyzny, uwiecznionego w kancelarii, z gazetą Rzeczpospolita i papierosami "Amazonka".
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
5 z 19
Wiele zdjęć z kolekcji Wacława Wesołowskiego można by dzisiaj określić mianem selfie - były wykonywane najprawdopodobniej ze statywu, z użyciem samowyzwalacza. Często urzędnikowi tartaku w Czarnej towarzyszy na nich ta sama kobieta, najprawdopodobniej żona. Z relacji znajomych Wesołowskiego wynika, że zmarła tuż przez II wojną albo w jej trakcie i może być pochowana na cmentarzu w Czarnej Wsi Kościelnej.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
6 z 19
Z zachowanych dokumentów wiadomo, że Wacław Wesołowski był znanym w Czarnej Białostockiej społecznikiem. W latach 20. zorganizował w tartacznej świetlicy kino, przez jakiś czas był naczelnikiem Ochotniczej Straży Ogniowej, prezesem lokalnego oddziału Związku Rezerwistów czy skarbnikiem w Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwlotniczej.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
7 z 19
Na wielu zdjęciach Wacław Wesołowski ma wpięty w kieszeń lub klapę prosty krzyż z orłem na pionowej belce.
- To odznaka żołnierzy I Korpusu Polskiego w Rosji, dowodzonego przez generała Dowbora-Muśnickiego. Wiele oni się nie nawalczyli, chociaż udało im się w 1918 roku zdobyć na bolszewikach twierdzę w Bobrujsku. Potem Niemcy ich rozwiązali, kilkuset dowborczyków trafiło też do Białegostoku - mówi Marek Gajewski, historyk z Muzeum Wojska w Białymstoku.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
8 z 19
Z zachowanego zaświadczenia o służbie wojskowej, które w archiwach odnalazł Marcin Sikorski, historyk z Czarnej Białostockiej wiadomo, że Wacław Wesołowski był żołnierzem 1 Legionu Polskiego im. Puławskiego, utworzonego przy armii carskiej w 1915 roku. Formację po kilku miesiącach rozwiązano a jej żołnierzy wcielono do imperialnych jednostek.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
9 z 19
Wacław Wesołowski do Czarnej Wsi trafił około roku 1921, niewykluczone, że w ramach przydziału administracyjnego dla zdemobilizowanych żołnierzy. Almanach Leśny z 1933 roku, czyli wydawany przez Lasy Państwowe spis pracowników, wspomina o nim jako o elektromonterze z tartaku Czarna Wieś, zatrudnionym na kontrakcie od 1921 roku.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
10 z 19
Przepust pod petersburską linią kolejową w Czarnej Białostockiej, w okolicach nieistniejącego już młyna. Obecnie w jego miejscu funkcjonuje tunel dla pieszych i chociaż okolica nieco się zmieniła, miejsce wciąż można bez problemu rozpoznać.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
11 z 19
Tartak w Czarnej Wsi w II RP zarządzany był przez Lasy Państwowe i podlegał wpierw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Siedlcach, później w Białowieży. Działał sezonowo, zatrudniając nawet do 800 robotników pracujących w okresach największego zapotrzebowania na drewno na trzy zmiany.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
12 z 19
Kolejkami wąskotorowymi, których sieć założyli w okolicy Czarnej Wsi okupujący te tereny w latach 1915-1918 Niemcy, zwożono do tartaku w Czarnej Wsi drewno z Puszczy Knyszyńskiej. Sieć ta była rozwijana również w czasach II RP, kolejki w służbie leśnej funkcjonowały do końca PRL.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
13 z 19
Powyższe zdjęcia być może wykonano przy cmentarzu parafialnym w Czarnej Wsi. Najprawdopodobniej przedstawie ćwiczenia albo rekonstrukcję historyczną. Na pewno powstało przed rokiem 1930 kiedy to Wojsku Polskiemu udało się w końcu ujednolicić umundurowanie i uzbrojenie. Na fotografii zidentyfikować można m.in. rosyjski karabin maszynowy Maxim wz. 1910, niemiecki granat trzonkowy wz. 1919, czy rosyjskie karabiny Mosin wz. 1891.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
14 z 19
Drewniany wiadukt kolejki wąskotorowej na linią kolejową Białystok-Grodno w okolicach Czarnej Białostockiej. Zdjęcie z lat 1918-1939. Petersburską linię kolejową w połowie XIX wieku wybudowali Rosjanie, wpłynęła ona bezpośrednio na rozwój zarówno Białegostoku jak i Czarnej Wsi, która szczególnie w latach międzywojennych wyrosła na znaczący ośrodek przemysłu drzewnego. Kolejkami wąskotorowymi, których sieć założyli w okolicy okupujący te tereny w latach 1915-1918 Niemcy zwożono do tartaku w Czarnej Wsi drewno z Puszczy Knyszyńskiej.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
15 z 19
Nieistniejąca już wieża ciśnień przy stacji kolejowej Czarna Wieś (obecnie Czarna Białostocka). Obiekt z charakterystyczną, jakby doklejoną basztą wybodowali Rosjanie w okolicach 1905 roku. Razem z powstałym wówczas budynkiem dworca został wysadzony przez wycofujące się oddziały niemieckie w roku 1944.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
16 z 19
Na tej fotografii, przy niewielkim, drewnianym wagonie bydlęcym stoi grupa osób. Na przesuwanych drzwiach carski dwugłowy orzeł i rosyjski napis 'dlja tifuzno-bolnych'. Obok, już po polsku, odręcznie 'kolejowy' numer. Część chłopców stojących przed wagonem ma duże, okrągłe czapki urzędników carskich z dwugłowym orłem.
Takimi wagonami, którymi wcześniej przewożono chorych na tyfus, wracali do odradzającej się Polski repatrianci z ogarniętej już wówczas rewolucją Rosji.
W tle widać fragment budynku dworca, murowanego, przynajmniej dwukondygnacyjnego.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
17 z 19
Mężczyzna z dzieckiem na kolanach, przedstawiony na tej fotografii to polski policjant. Szewron na rękawie wskazuje na to, że miał stopień starszego przodownika. Policję państwową powołano do życia w 1919 roku. W ocenie historyków białostockiego Muzeum Wojska to zdjęcie powstało w okolicach tej daty, najpóźniej do 1924 roku. Świadczy o tym między innymi brak numeru ewidencyjnego funkcjonariusza na patce, wymaganej później regulaminem umundurowania.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
18 z 19
Na powyższej fotografii mostu nie widać, w oddali jest natomiast rzeka. Na pierwszym planie pojedynczy tor, grupa żołnierzy i przyozdobiona liśćmi brama z portretem Piłsudskiego i napisem: 'most na Bugu im. Józefa Piłsudskiego wodza naczelnego wojsk Polski'.
- Stopień marszałka przyznano mu jesienią 1920 roku i od tamtej pory tak go tytułowano. Wiele więc wskazuje na to, że to zdjęcie powstało wcześniej - przypuszcza Marek Gajewski, historyk z Muzeum Wojska w Białymstoku.
Kolekcja Wacława Wesołowskiego
19 z 19
Jeśli chodzi o umundurowanie to typowy, tuż powojenny miszmasz: maciejówki legionistów, francuskie furażerki, amerykańskie bluzy, rosyjskie płaszcze. Polska się dopiero co odradzała, armię tworzono na nowo, z żołnierzy walczących na różnych frontach, po różnych ich stronach - ocenia powyższą z fotografii Piotr Karczewski z białostockiego Muzeum Wojska.
Na zdjęciu grupa żołnierzy stoi na złamanym przęśle wysadzonego mostu kolejowego. Rzeka nie jest zbyt szeroka, w tle widać drugi most, o znacznie prostszej konstrukcji. Porównanie z wygrzebanymi w sieci fotografiami sugeruje, że może chodzić o Bug i przeprawę w Terespolu, zniszczoną podczas I wojny światowej.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze