Snyder to nie tylko autorytet od dziejów Europy Środkowej i Wschodniej niszczonej przez dwa totalitaryzmy. To historyk zaangażowany, ostrzegający, że zbrodnia na miarę Holocaustu może się dziś powtórzyć.
Nie umie być nudny
Norman Davies napisał o nim: „Wśród historyków Polski zajmuje miejsce górnika przodowego, który wydobywa – a przy tym barwnie opisuje – polską historię z nieprzebranych pokładów archiwaliów".
Adam Michnik, wręczając mu w ub.r. tytuł Człowieka Roku Gazety Wyborczej, podkreślał: „Snyder opowiada nam, mieszkańcom tej części świata, Polakom, Ukraińcom, Litwinom, Białorusinom, Żydom, wszystkim spadkobiercom naszej rodzinnej Europy, skąd przychodzimy. Uświadamia nam, jak bardzo nasza historia jest ciekawa i pouczająca. Skłania nas, by przemyśleć ponownie dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pisze z rzetelnością i powagą, a czytamy to z fascynacją, napięciem i niesłabnącą ciekawością. Nie umie być nudny”.
Snyder to badacz nacjonalizmów, autor wielu książek i niezliczonej ilości esejów, m.in.: „Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem", „Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie", czy „Rekonstrukcja narodów: Polska, Ukraina, Litwa i Białoruś (1569-1999), wydanej przez Fundację Pogranicze dziesięć lat temu, w której próbuje prześledzić ewolucję świadomości narodowych w I Rzeczypospolitej i na jej ziemiach aż do naszych czasów.
Z Pograniczem zresztą blisko zaprzyjaźniony, odwiedzający ośrodek całkiem często, prowadzący z Krzysztofem Czyżewskim arcyciekawe rozmowy (Snyder mówi po polsku) o polskiej historii.
20 przykazań
W tym roku nakładem wydawnictwa Znak i Tygodnika Polityka ukazała się publikacja „O tyranii. 20 lekcji z 20 wieku”. To esej napisany po zwycięstwie wyborczym Donalda Trumpa. Jak pisze wydawca:
– Timothy Snyder, analizując zwycięski pochód populizmu w USA i wielu krajach Starego Kontynentu, odwołuje się do tragicznych doświadczeń Europejczyków w XX wieku – stuleciu naznaczonym krwawym panowaniem nacjonalizmu, faszyzmu i komunizmu. Uznając, że zwłaszcza w krytycznych momentach i w obliczu zagrożeń liberalnej demokracji należy czerpać naukę z historii, proponuje wszystkim współczesnym demokratom, nie tylko swoim amerykańskim rodakom, swoisty podwójny dekalog. Te dwadzieścia przykazań mających swe źródło w lekcjach z przeszłości, Snyder kieruje do wszystkich przyzwoitych ludzi, którzy narażeni są na autorytarne i antydemokratyczne zapędy wszystkich populistów będących u władzy:
1. Nie bądź z góry posłuszny;
2. Broń instytucji;
3. Strzeż się państwa jednopartyjnego;
4. Weź odpowiedzialność za oblicze świata;
5. Pamiętaj o etyce zawodowej;
6. Miej się na baczności przed organizacjami paramilitarnymi;
7. Jeżeli musisz nosić broń, bądź rozważny;
8. Wyróżniaj się;
9. Dbaj o język;
10. Wierz w prawdę;
11. Bądź dociekliwy;
12. Nawiązuj kontakt wzrokowy i prowadź niezobowiązujące konwersacje;
13. Uprawiaj politykę w sensie fizycznym;
14. Chroń swoje życie prywatne;
15. Wspieraj słuszne sprawy;
16. Ucz się od ludzi z innych krajów;
17. Nasłuchuj niebezpiecznych słów;
18. Gdy nadejdzie niewyobrażalne, zachowaj spokój;
19. Bądź patriotą;
20. Bądź tak odważny, jak potrafisz.
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. Zrezygnować możesz w każdej chwili.
