Kontrole aut i baga¿ników, zatrzymywanie "do dyspozycji" nawet na wiele godzin, agresja mundurowych - to wci±¿ codzienno¶æ pogranicza polsko-bia³oruskiego. Mieszkañcy, którzy stosuj± bierny opór i pytaj± o podstawy prawne, maj± gorzej.
Prezydent Andrzej Duda twierdzi, ¿e w zwi±zku z mo¿liwym stacjonowaniem Grupy Wagnera w Bia³orusi nie rozwa¿a obecnie wprowadzenia stanu wyj±tkowego. Jak mo¿na zrozumieæ, ma jednak na my¶li ca³± Polskê, a nie tylko Podlaskie. Gdyby taki stan zosta³ wprowadzony tylko tu, to i tak w ca³ym kraju wybory parlamentarne musia³yby zostaæ prze³o¿one.
Jest kolejny wyrok s±du, potwierdzaj±cy niekonstytucyjno¶æ rozporz±dzenia o ustanowieniu zakazu wstêpu do strefy stanu wyj±tkowego przy polsko-bia³oruskiej granicy i bezprawno¶æ zatrzymañ w zonie.
Przedsiêbiorcy z polsko-bia³oruskiego obszaru przygranicznego oraz podlaski pose³ PO Robert Tyszkiewicz apeluj± do rz±du o "niezw³oczne rozpoczêcie naboru wniosków i niezw³oczne rozpoczêcie wyp³at" w ramach zaakceptowanego przez KE programu pomocy dla bran¿y turystycznej dotkniêtej skutkami kryzysu migracyjnego na tych terenach.
Komisja Europejska zatwierdzi³a polski program o warto¶ci 21 mln euro, który ma zrekompensowaæ przedstawicielom bran¿y turystycznej straty poniesione w zwi±zku z ograniczeniami wprowadzonymi na granicy polsko-bia³oruskiej.
Mimo wyroku S±du Najwy¿szego uznaj±cego wprowadzenie zamkniêtej przygranicznej strefy za niekonstytucyjne, Stra¿ Graniczna idzie w zaparte, ¶cigaj±c aktywistów i aktywistki nios±cych pomoc na polsko-bia³oruskim pograniczu. Zdarza siê, ¿e s±dy te wnioski bezrefleksyjnie przyklepuj±. Teraz Mariusz Kurnyta, znany jako Cz³owiek Lasu, zosta³ ukarany za przekroczenie granicy strefy, kiedy spieszy³ na ratunek uchod¼com zagubionym na bagnach.
W czwartek (17 listopada) S±d Okrêgowy w Warszawie przyzna³ zado¶æuczynienie dziennikarce AFP zatrzymanej we wrze¶niu 2021 roku w strefie stanu wyj±tkowego przy polsko-bia³oruskiej granicy. Ca³a kwota zasili dwie organizacje humanitarne ratuj±ce uchod¼ców.
Wojskowy S±d Okrêgowy uchyli³ postanowienie o odmowie wszczêcia ¶ledztwa w sprawie brutalnego zatrzymania w ubieg³ym roku fotoreporterów na granicy polsko-bia³oruskiej. W jego ocenie okoliczno¶ci sprawy nie zosta³y wystarczaj±co wyja¶nione.
Do pi±tkowej (1 lipca) nocy witano w Bia³owie¿y fakt zniesienia zakazu wjazdu do przygranicznej strefy. W ramach spaceru obywatelskiego pod has³em: "Bia³owie¿a pod murem" wznoszono transparenty: "Nie dla muru, tak dla puszczy", "Nie dla muru miêdzy lud¼mi" czy "Dla nas mur siê nie podoba".
W Supra¶lu wybuch³a wojna, w lesie le¿± zw³oki uchod¼ców, a z lasu wyjad± Rosjanie. Mieszkañcy strefy przygranicznej po dziesiêciu miesi±cach w koñcu poczuli siê wolni, ale rado¶ci tu nie ma.
Od dzi¶ (1 lipca) nie obowi±zuje ju¿ rozporz±dzenie MSWiA o czasowym zakazie przebywania w 183 miejscowo¶ciach przy polsko-bia³oruskiej granicy w województwach podlaskim i lubelskim (w 115 miejscowo¶ciach Podlaskiego i 68 Lubelskiego). Teraz, do 15 wrze¶nia, bêdzie obowi±zywa³ w Podlaskiem zakaz przebywania w odleg³o¶ci 200 metrów od linii granicy pañstwowej.
W zamkniêtej od blisko dziewiêciu miesiêcy polsko-bia³oruskiej strefie przygranicznej coraz g³o¶niej s³ychaæ g³osy zaniepokojenia: - Bêdziemy zamkniêci do jesieni, a mo¿e nawet do koñca roku. Mieszkañcy objêtej zakazem wjazdu Bia³owie¿y alarmuj±: - Zaczyna siê w pe³ni turystyczny sezon, a nie mamy ¿adnej oficjalnej informacji co dalej. Minister Kamiñski milczy.
Wojna na Ukrainie. Uchod¼ców wojennych z Ukrainy nie mog± go¶ciæ mieszkañcy zamkniêtej strefy przy granicy z Bia³orusi±. Bo stra¿ graniczna twierdzi, ¿e nie ma odpowiednich regulacji prawnych.
Zgodnie z projektem rozporz±dzenia MSWiA zakaz przebywania w polsko-bia³oruskiej strefie przygranicznej ma byæ przed³u¿ony do koñca czerwca. Do czasu planowanego zakoñczenia zapory na tej granicy.
Pos³ankom Klaudii Jachirze i Urszuli Zieliñskiej uda³o siê w koñcu dotrzeæ do ich biura poselskiego w Bia³owie¿y, znajduj±cego w strefie objêtej zakazem wjazdu. Podjê³y ju¿ pierwsz± interwencjê - w sprawie niezabezpieczonych zwojów drutu ¿yletkowego na placu zabaw.
- Trzeba wspieraæ polsk± Stra¿ Graniczn±, polskie s³u¿by, wtedy, kiedy chroni± granicy, i trzeba ¿±daæ od ka¿dej w³adzy transparentno¶ci, jawno¶ci, przestrzegania prawa i elementarnych humanitarnych zachowañ - Donald Tusk komentuje wyrok S±du Najwy¿szego dotycz±cy bezprawno¶ci zakazu wjazdu do polsko-bia³oruskiej strefy przygranicznej.
S±d Najwy¿szy uchyli³ wyrok S±du Rejonowego w Sokó³ce i uzna³, ¿e dziennikarze nie powinni zostaæ ukarani za naruszenie zakazu przebywania w strefie stanu wyj±tkowego. Bo rozporz±dzenie Rady Ministrów dotycz±ce stanu wyj±tkowego wykracza poza dopuszczaln± delegacjê ustawow±. "Dosz³o do nieproporcjonalnego wkroczenia w wolno¶æ przemieszczania siê oraz wyboru pobytu" - w uzasadnieniu wyroku zwraca uwagê SN.
Do koñca ubieg³ego ju¿ roku podlaskim przedsiêbiorcom wyp³acono ponad 7 mln z³ rekompensat w zwi±zku z obowi±zuj±cym od 2 wrze¶nia przez trzy miesi±ce stanem wyj±tkowym przy granicy polsko-bia³oruskiej. Kolejni przedsiêbiorcy mog± je sk³adaæ od 31 grudnia.
Sêdziów nie przekona³y argumenty o nieproporcjonalno¶ci zastosowanych ¶rodków i o tym, ¿e standard ochrony mediów sprawuj±cych swoje funkcje kontrolne powinien byæ wyj±tkowo wysoki. S±d nie uwzglêdni³ za¿aleñ trójki dziennikarzy - dwojga z francusko-niemieckiej telewizji ARTE i polskiej dziennikarki AFP - na zatrzymanie ich w strefie stanu wyj±tkowego, do której wjechali przez pomy³kê.
Po raz kolejny europos³anki Janina Ochojska i Ró¿a Thun oraz europose³ £ukasz Kohut nie zostali wpuszczeni do strefy przy granicy polsko-bia³oruskiej. Choæ dope³nili formalno¶ci. Po spotkaniu w Podlaskiem - ju¿ poza stref± - z mieszkañcami przygranicznych terenów i przedstawicielami organizacji pomocowych, europos³owie zadawali pytanie: - Co chc± w tej strefie ukryæ zarówno s³u¿by, jak i rz±d?
W ramach wizytacji pasa przy granicy polsko-bia³oruskiej dziennikarze pod czujnym okiem mundurowych mogli zobaczyæ po raz pierwszy od czasu wprowadzenia stanu wyj±tkowego sprawiaj±ce poruszaj±ce wra¿enie pozosta³o¶ci po obozowisku migrantów w Usnarzu Górnym. Robienie zdjêæ patrolom wojskowym czy ich posterunkom przy granicy by³o zakazane. Tak jak oddalanie siê od grupy.
Pos³anki Urszula Zieliñska i Klaudia Jachira nie zosta³y wpuszczone przez policjê do Bia³owie¿y, znajduj±cej siê w zamkniêtej polsko-bia³oruskiej strefie przygranicznej. Zmierza³y do nowo otwartego biura poselskiego. W tej sprawie z³o¿y³y ju¿ zawiadomienie o pope³nieniu przestêpstwa.
W pi±tek (3 grudnia) przed po³udniem w Pop³awcach pomiêdzy Sokó³k± i Ku¼nic± przy polsko-bia³oruskiej granicy, poza stref± z zakazem wjazdu, otwarto centrum prasowe. W kontenerach dziennikarze mog± korzystaæ z informacji przygotowanych wcze¶niej przez s³u¿by.
Minionej doby dosz³o do 46 prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-bia³oruskiej. Tymczasem dzi¶ przy tej granicy poza stref±, gdzie obowi±zuje zakaz wjazdu, zostanie uruchomione Centrum Prasowe, a pierwsza grupa dziennikarzy, pod nadzorem Stra¿y Granicznej, wjedzie do zamkniêtego obszaru. To reprezentanci TVP, PAP, Polsat i Radia Eska.
Ka¿dy mo¿e zostaæ zatrzymany przez ¿o³nierzy Wojsk Obrony Terytorialnej na podstawie dokumentu, który jest niejawny i obowi±zuje na terenie strefy przygranicznej. Ale jak twierdzi MON, "nikt nie powinien byæ tym zaskoczony"
Piêcioro europarlamentarzystów próbowa³o w ¶rodê (1 grudnia) dojechaæ do Bia³owie¿y le¿±cej w strefie przygranicznej. Drogê zagrodzi³a im policja. - To, co zosta³o uchwalone wczoraj, jest nieludzkie, okropne. To jest wprowadzanie bezprawia - Ró¿a Thun komentuje nowelizacjê ustawy o ochronie granicy.
Dziennikarze bêd± mogli przebywaæ w zamkniêtym polsko-bia³oruskim obszarze przygranicznym tylko pod pe³n± kontrol± Stra¿y Granicznej. Zgoda na ich wjazd bêdzie wydawana przez komendantów placówek Stra¿y Granicznej. Na wjazd jednorazowy, w ¶ci¶le okre¶lonym czasie. Dziennikarze przed tym maj± przechodziæ odpowiednie szkolenie i podpisywaæ o¶wiadczenia, których tre¶æ jeszcze nie jest znana.
Jak informuje w ¶rodê (1 grudnia) Stra¿ Graniczna, dosz³o do kolejnych kilku prób grupowego przekroczenia nielegalnie granicy polsko-bia³oruskiej. W tym przygranicznym pasie nadal obowi±zuje w praktyce stan wyj±tkowy, organizacje humanitarne nie maj± tu wstêpu. Tymczasem na dobre ruszaj± przygotowania do budowy zapory na tej granicy.
Mariusz Kamiñski, minister spraw wewnêtrznych i administracji, we wtorek (30 listopada) wieczorem wyda³ rozporz±dzenie w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania w strefie nadgranicznej z Bia³orusi±. W Podlaskiem obejmuje 115 miejscowo¶ci. Ma obowi±zywaæ do 1 marca 2022 r.
W nocy z czwartku na pi±tek (26.11) uzbrojeni w broñ d³ug± ¿o³nierze Wojsk Obrony Terytorialnej próbowali si³± wywlec z samochodu aktywistê Grupy Granica, t³umacza jêzyka arabskiego i dzia³acza Partii Razem Jakuba Sypiañskiego. Dzia³o siê to poza stref± stanu wyj±tkowego. Oficer prasowy WOT twierdzi, ¿e wszystko odby³o siê zgodnie z procedur±.
"Rozebranie nas z okryæ wierzchnich, gro¿enie u¿yciem d³ugiej broni oraz skucie kajdankami narusza³y nasz± godno¶æ oraz by³y ra¿±cym nadu¿yciem w³adzy i przekroczeniem uprawnieñ". Fotoreporterzy zatrzymani w ubieg³ym tygodniu przez ¿o³nierzy poza stref± stanu wyj±tkowego z³o¿yli za¿alenia do s±du.
Biuro legislacyjne Kancelarii Senatu nie zostawi³o suchej nitki na noweli ustawy o ochronie granic przeforsowanej przez PiS w ubieg³ym tygodniu. Swoje zastrze¿enia wy¿szej izbie parlamentu przekaza³ te¿ Rzecznik Praw Obywatelskich.
- To, co siê teraz dzieje, to jest ludobójstwo - mówi³a Joanna Stañczyk, inicjatorka akcji "Matki na granicê. Miejsce dzieci nie jest w lesie". W sobotê matki i niematki przyjecha³y na Wschód i przekaza³y pomoc rzeczow± dla uchod¼ców szpitalom w Hajnówce i Bia³ymstoku.
- Wojskowi nie stosowali przemocy - zapewnia MON. I nie zgadza siê na u¿ywanie w tej sprawie okre¶leñ: "¿o³nierze zaatakowali fotoreporterów i byli wyj±tkowo agresywni". Nie odnosi siê natomiast do wulgaryzmów, skucia w kajdanki i przeszukania samochodu.
W pobli¿u granicy polsko-bia³oruskiej grupa osób w mundurach Wojska Polskiego zaatakowa³a trzech fotoreporterów wykonuj±cych obowi±zki dziennikarskie. Do zdarzenia dosz³o w rejonie miejscowo¶ci Wiejki nieopodal podlaskiego Micha³owa - poza obszarem objêtym stanem wyj±tkowym.
- Nasze, mieszkañców strefy, cz³owieczeñstwo jest okrutnie testowane, bo wobec braku mo¿liwo¶ci wjazdu s³u¿b powo³anych do udzielania pomocy i zapewniania bezpieczeñstwa, musimy dzia³aæ sami. W obliczu nadchodz±cej zimy przewidujemy, ¿e sytuacja stanie siê dramatyczna - pisz± w li¶cie otwartym do premiera i prezydenta w sprawie kryzysu humanitarnego na polsko-bia³oruskim pograniczu mieszkañcy rejonu Puszczy Bia³owieskiej.
Na podstawie nowelizacji ustawy o ochronie granicy pañstwowej rz±d PiS bêdzie móg³ wprowadziæ czasowy zakaz poruszania siê w strefie przygranicznej, a lokalni komendanci Stra¿y Granicznej - zakazaæ wjazdu do niej dziennikarzom. Obóz w³adzy chce przeg³osowaæ przepisy ju¿ w ¶rodê
Nieznani sprawcy uszkodzili piêæ samochodów osobowych nale¿±cych do dy¿uruj±cych nieopodal granicy polsko-bia³oruskiej lekarzy i ratowników z grupy "Medycy na granicy". Przebito opony, wybito szyby, rozbito lampy i zniszczono karoseriê. Sprawê bada policja.
W sobotê (13 listopada) dosz³o do tragicznego zdarzenia w strefie stanu wyj±tkowego przy granicy polsko-bia³oruskiej. W niewyja¶nionych jeszcze okoliczno¶ciach wystrzeli³a broñ s³u¿bowa, w wyniku czego zgin±³ jeden z ¿o³nierzy.
Uchod¼cy na granicy. Kurdowie spêdzili w lesie ponad dwa tygodnie. 16-osobowa rodzina by³a wielokrotnie przepychana przez granicê przez s³u¿by bia³oruskie i polskie. Teraz prosz± o azyl.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)